Στρατιωτικός άγιος αλλά και άγιος του πολιτισμού και της παιδείας ο Άγιος Δημήτριος

Ο τρόπος με τον οποίο οι καλλιτέχνες παρουσιάζουν διαχρονικά τη μορφή του Αγίου Δημητρίου στη ζωγραφική, τη χαρακτική, τη μεταλλοτεχνία και την κεραμική αποτυπώνεται στην έκθεση τέχνης που διοργανώνει το Διοικητήριο με τίτλο “Σύγχρονες Όψεις του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη”. Έτσι μέχρι το 1912 ο πολιούχος της Θεσσαλονίκης αποτυπώνεται στις αγιογραφίες, τους πίνακες και τα χαρακτικά ως πολεμιστής, με το άλογό του, το ξίφος και το ακόντιο και πάντα σε θέση μάχης. Μετά το 1912 που αλλάζουν πλέον τα δεδομένα και απελευθερώνεται η Θεσσαλονίκη και η Μακεδονία, απεικονίζεται ως ειρηνοποιός, ως ένας άγιος του πολιτισμού.

Με τα λόγια αυτά ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας και Θράκης) Θεόδωρος Καράογλου ξενάγησε τους δημοσιογράφους στην έκθεση, τα εγκαίνια της οποίας θα τελέσει αύριο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μετά τη δοξολογία στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου. Την εκδήλωση θα τιμήσει με την παρουσία του και ο πρωθυπουργός.

Ο κ. Καράογλου επισήμανε ότι στο πλαίσιο της προσπάθειας του υφυπουργείου Μακεδονίας – Θράκης να μετατρέψει το Διοικητήριο σε μια δομή ανοιχτή και επισκέψιμη στο κοινό, διοργανώνεται η συγκεκριμένη έκθεση που περιλαμβάνει 55 αγιογραφίες, πίνακες και χαρακτικά, 15 έργα μεταλλοτεχνίας και 3 έργα κεραμικής και θα διαρκέσει για έναν μήνα.

Από την πλευρά του, ο δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Θεσσαλονίκης Βασίλης Γάκης, υπογράμμισε ότι “πρώτη φορά στην πόλη διοργανώνεται μια έκθεση αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο με πρωτότυπα έργα και για πρώτη φορά η πόλη τιμά τον πολιούχο της εμφανίζοντας και παρουσιάζοντας τις σύγχρονές του όψεις, όπως αποτυπώνονται από τους νεότερους καλλιτέχνες”. Ο ίδιος τόνισε ότι μέσα σε δύο μόλις μήνες συγκεντρώθηκε όλο αυτό το υλικό, έγινε η τεκμηρίωσή του και σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιήθηκαν και συντηρήσεις. Ανέφερε, άλλωστε, ότι τυχαία ανακαλύφθηκε μια ιδιαίτερη εικόνα μισοκατεστραμμένη, με θέμα τον Άγιο Δημήτριο που εμφανίζεται με μια μεσαιωνική πανοπλία, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζεται και ο οδηγός του αείμνηστου ψηφιδογράφου Κολέφα, βάσει του οποίου στηρίχτηκε το περίφημο ψηφιδωτό της αίθουσας τελετών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).

Ιδιαίτερα εμπνευσμένη χαρακτήρισε την ιδέα πάνω στην οποία στηρίχτηκε η έκθεση ο επιμελητής της Μίλτος Παπανικολάου, ομότιμος καθηγητής της ιστορίας της τέχνης του ΑΠΘ. “Ο Άγιος Δημήτριος στα αριστουργήματα των Ελλήνων καλλιτεχνών αλλάζει όψεις και από στρατιωτικός άγιος γίνεται ο άγιος του πολιτισμού και της παιδείας. Συνδέουμε τον Άγιο Δημήτριο με την εθνική ταυτότητα των Ελλήνων, με την ελληνική συνείδηση που απέκτησε γιατί ο Άγιος εμφανίζεται άλλη φορά σαν Καραϊσκάκης, άλλη φορά σαν Λεωνίδας, ό,τι μπορεί να φανταστεί κανείς. Έχουν τέτοια ελευθερία στην απόδοση της μορφής του οι νεότεροι και μοντέρνοι καλλιτέχνες που ο Άγιος Δημήτριος είναι όλα, είναι ο ελληνισμός είναι η Μακεδονία είναι η Θεσσαλονίκη” τόνισε.

Το σκηνικό επιμελήθηκε η αρχιτέκτων μουσειογράφος, Δήμητρα Γουριώτη, η οποία έκανε λόγο για μια πιο εσωστρεφή εγκατάσταση που επιτρέπει στις εικόνες να λειτουργήσουν σε ένα περιβάλλον που να ανταποκρίνεται στον αρχικό τους προορισμό. Από την πλευρά της, η αρχαιολόγος και ιστορικός τέχνης, Αθηνά Τσιγκαροπούλου, η οποία επιμελήθηκε τα εκκλησιαστικά έργα ανέφερε ότι σε αυτά περιλαμβάνονται εικόνες κειμήλια της νεότερης χριστιανικής τέχνης από τον 19ο αιώνα ως τα μέσα του 20ού αιώνα. “Στόχος μας είναι να δείξουμε μέσα από τις εικόνες την τεχνοτροπική και θεματολογική εξέλιξη της μορφής του Αγίου. Τελικός στόχος είναι να κατανοήσει το κοινό ότι πέρα από τις γραμμές και τα χρώματα στις εικόνες, όταν αυτές φέρουν άγια πρόσωπα σημασία έχει η παράκληση που έχει αφήσει κάθε πιστός σε αυτές και οι μνήμες που οι εικόνες αυτές κουβαλούν” πρόσθεσε. Στο ενδιαφέρον των καλλιτεχνών του 20ού αιώνα για την προσωπικότητα του Αγίου Δημητρίου αναφέρθηκε η ιστορικός τέχνης και επιμελήτρια των εκθέσεων Κάτια Κιλεσοπούλου.

Σημειώνεται ότι η έκθεση θα λειτουργεί ως τις 26 Νοεμβρίου, θα είναι επισκέψιμη από το κοινό και από οργανωμένες ομάδες (σχολεία, ΚΑΠΗ και πολιτιστικούς συλλόγους), θα είναι ανοιχτή καθημερινές και εργάσιμες και πρωί και απόγευμα, ενώ θα είναι ανοιχτή και το Σαββατοκύριακο.

πηγή: militaire.gr