Ο ΠΟΛΥΠΡΑΓΜΩΝ ΣΟΥΛΤΑΝΟΣ ΤΗΣ ΑΓΚΥΡΑΣ ΕΚΑΝΕ, ΠΑΛΙ, ΤΟ… ΘΑΥΜΑ ΤΟΥ

Λυκούργος Χατζάκος

Κατά περιόδους, έχουν αποδοθεί στον Πρόεδρο της Τουρκίας κ. Erdogan, πολλά επίθετα και χαρακτηρισμοί. Απρόβλεπτος, κυκλοθυμικός, ξεροκέφαλος, πολυπράγμων Σουλτάνος κ.ά.

Ο Τούρκος ηγέτης, με την τελευταία του πράξη, να αφήσει ελεύθερη την παραμεθόριο διέλευση των μεταναστών και προσφύγων προς την Ελλάδα και από εδώ προς τις χώρες της Κεντρική Ευρώπης, παρουσιάζεται κατά μία εκδοχή ως αλαζών κατά δε, μία άλλη ως πολιτικός, ο οποίος βρίσκεται προ ανελαστικών περιθωρίων χειρισμών των εσωτερικών πολιτικών προβλημάτων.

Πράγματι, τα χρήματα τα οποία διεκδικεί έχουν ζωτική σημασία για την κυβέρνηση και συνεπώς για την παραμονή του κ. Erdogan στην εξουσία. Η Τουρκική οικονομία, είναι μεν στις 20 -ίσως και στις 10- πιο ισχυρές οικονομίες του πλανήτη, αλλά, είναι ταυτοχρόνως μεταξύ των πέντε πιο ευπαθών και ευάλωτων οικονομιών.

Δεδομένου ότι η οικονομία της Τουρκίας έχει κατά το τελευταίο έτος εισέλθει σε ύφεση,  δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κάποιος ότι, το ιδιότυπο καθεστώς της Αγκύρας θα προσπαθήσει να βρει εναλλακτικές επιλογές είτε μετακυλίσεως της κρίσεως σε άλλο πεδίο, είτε προκαλώντας εθνική κρίση, συνελόντι ειπείν, θα προσπαθήσει να εξάγει την κρίση και τα αδιέξοδά του. Ήδη από το έτος 2016, η τουρκική οικονομία -και λόγω των επικίνδυνων παιγνίων του Προέδρου στην ΝΑ Μεσόγειο-, έχει εμφανίσει ρωγμές, οι οποίες δεν είναι βέβαιο ότι είναι ανατάξιμες.

Προφανώς, η συμμαχία με το Κρεμλίνο δεν αποδίδει τα προσδοκώμενα και η αντιπαράθεση Μόσχας-Αγκύρας στο ζήτημα της τουρκικής εισβολής στο Συριακό έδαφος και της επιθέσεως στο Ιντλίμπ, προσθέτουν σημαντικούς πονοκεφάλους στον Τούρκο ηγέτη.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Αγκύρας υποχρεώθηκε να αντλήσει περίπου 40 δις τουρκικές λίρες (6,6 δις. δολάρια ΗΠΑ), από τα τραπεζικά αποθέματα -σχεδόν το σύνολο των αποθεμάτων-, προκειμένου να διαχειριστεί το μεγάλο της έλλειμμα (υπολογίζεται να ανέλθει περίπου στα 80 δις. Τουρκ. Λίρες) και να ενισχύσει τον προϋπολογισμό. Ακόμη, η αλλαγή του κεντρικού τραπεζίτη, οδήγησε την τουρκική λίρα σε νέα πτώση 2% έναντι του Αμερικανικού δολαρίου.

Είναι γεγονός ότι, ο Τούρκος ηγέτης έχει ανοίξει πολλά μέτωπα. ΗΠΑ, Γαλλία, ακόμη και οι παραδοσιακά σύμμαχοι της Κεμαλικής Τουρκίας Γερμανοί, καταμαρτυρούν πολλά στον Πρόεδρο Erdogan. Και, το έχουμε ξαναπεί, η Δύση παραβλέπει ίσως προς στιγμήν, αλλά ούτε ξεχνά ούτε συγχωρεί! Τουλάχιστον, όχι δίχως καταβολή υπερπολλαπλάσιου τιμήματος ή ανταλλάγματος. Όπως, άλλωστε όλες οι μεγάλες δυνάμεις καθ’ όλον τον ρου της ανθρώπινης ιστορίας.

Η χώρα μας βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο μάτι του κυκλώνα. Βρίσκεται ανάμεσα στην απελπισία του Τούρκου ηγέτη και στην ανάγκη περιφρουρήσεως των Ευρωπαϊκών συνόρων.

Η άρνηση των Κρατών-Μελών της ΒορειοΑτλαντικής Συμμαχίας να συνυπογράψουν διατύπωση σχετική για το μεταναστευτικό-προσφυγικό (αναφορά στον σεβασμό της Δήλωσης ΕΕ – Τουρκίας για το Μεταναστευτικό / Προσφυγικό, η οποία είχε υπογραφεί τον Μάρτιο του 2016) κατά την τελευταία συνεδρίαση την οποία είχε προκαλέσει η Άγκυρα, δεν είναι θετική εξέλιξη για την Ελληνική πλευρά, η οποία κατέφυγε στην υποβολή veto.

Το ερώτημα είναι αν η Ελληνική πλευρά αφ’ ενός θα πετύχει να συγκρατήσει το κύμα των απελπισμένων, οι οποίοι παροτρύνονται -αν όχι πιέζονται από τις Τουρκικές αρχές ασφαλείας- να περάσουν τον Έβρο και να βρεθούν αντιμέτωποι με τις Ελληνικές δυνάμεις που φυλάσσουν την μεθόριο. Η τακτική αυτή, της Τουρκικής ηγεσίας εδράζεται στην ίδια αρχή με εκείνη την οποία εφαρμόζει η Τουρκία στην Λιβύη, μόνο που στην προκειμένη περίπτωση δεν στέλνει ένοπλους του ISIS να υπερασπισθούν τις διεκδικήσεις του Σουλτάνου, αλλά στίφη απελπισμένων. Αφ’ ετέρου αν θα πετύχει να αξιοποιήσει την στάση της Τουρκίας και να αναδειχθεί σε θέση έγκυρου και αξιόπιστου συνομιλητή και ετέρου, οδηγώντας την τουρκική πλευρά σε περαιτέρω -λελογισμένη και με μέτρο- απομόνωση.

Βέβαια, κανείς δεν μπορεί να επιχαίρει με τις εξελίξεις και δεν μπορεί να παραβλέπεται η ευαίσθητη ισορροπία στα Βορειοανατολικά σύνορά μας. Όμως, η όλη εξέλιξη έχει και ένα θετικό. Αυτό ανιχνεύεται στην δήλωση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Σαρλ Μισέλ, ο οποίος με αφορμή τις εξελίξεις στον Έβρο προέβη στην ακόλουθη ανακοίνωση: «Τις τελευταίες ημέρες ο Πρόεδρος Μισέλ βρίσκεται  σε στενή επαφή με τον Πρωθυπουργό Μητσοτάκη και τον Πρωθυπουργό Μπορίσοφ για να ακολουθήσει την κατάσταση μετανάστευσης. Η ΕΕ δεσμεύεται ενεργά να υποστηρίξει τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας και να στηρίξει την Ελλάδα και τη Βουλγαρία για την προστασία των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ».

Ακόμη, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε μέσω του προσωπικού της λογαριασμού στο twitter ότι «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο παρακολουθούν στενά και με ανησυχία την κατάσταση στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ με την Τουρκία. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και εγώ η ίδια βρισκόμαστε σε συνεχή επικοινωνία με τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη και τον) πρωθυπουργό Μπορίσοφ», ενώ με ένα δεύτερο tweet αναφέρει ότι: «Ύψιστη προτεραιότητά μας, σε αυτό το στάδιο, είναι να διασφαλίσουμε ότι η Ελλάδα και η Βουλγαρία θα λάβουν την πλήρη στήριξή μας. Είμαστε έτοιμοι να παράσχουμε επιπλέον στήριξη, ιδίως μέσω της Frontex στα χερσαία σύνορα».

Είναι άκρως θετικές δηλώσεις και μάλιστα, από την κορυφή της ΕΕ, οι οποίες πρέπει και να συγκρατηθούν και για μελλοντική χρήση. Στην παρούσα φάση, πάντως, συνεπικουρούν αναμφιβόλως την ουσιαστική προσπάθεια της Ελληνικής Διπλωματίας, η οποία βρίσκεται σε κινητοποίηση προκειμένου να διεθνοποιήσει το ζήτημα και να θέσει Συμμάχους και Εταίρους προ των ευθυνών τους στην αντιμετώπιση της ιδιότυπης συμπεριφοράς του Τούρκου ηγεμόνα.

Τελικώς, όμως, αντικειμενικός σκοπός της Τουρκίας είναι πράγματι, η διασπορά όλων αυτών των μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα ή την ΕΕ; Αν η απάντηση είναι «ναι», τότε γιατί δεν επέλεξε την μετακίνησή τους μέσω θαλάσσης προς τα Ελληνικά νησιά, σημείο όπου η φύλαξη δεν είναι τόσο αποτελεσματική όσο τα χερσαία σύνορα; Μήπως, αντικειμενικός σκοπός του κ. Erdogan είναι η δημιουργία εντυπώσεων και ο Τούρκος Πρόεδρος όπως, άλλωστε συνηθίζει, εργαλειοποιεί τους δυστυχείς αυτούς προκειμένου να κερδίσει επικοινωνιακά από την στροφή του ενδιαφέροντος της διεθνούς κοινή γνώμης στο Έβρο; Και μήπως αυτό αποτελεί ένα σήμα με πολλαπλούς αποδέκτες, τόσο προς την Δύση όσο και προς το Κρεμλίνο, με το οποίο οι σχέσεις καλύπτονται από βαριά νέφωση λόγω της εισβολής του στην Συρία και της εκεί αδιέξοδης, πλέον, εμπλοκής του;

Μέχρι στιγμής, ο κ. Erdogan κατάφερνε να ισορροπεί σε άκρως αντιφατικές επιλογές. Ίσως, όμως, να έχει προ πολλού εξαντλήσει τα περιθώρια ελιγμών του. Η ακραία τακτική του στο θέμα των προσφύγων δεν είναι κάτι που η Δύση θα ξεπεράσει εύκολα. Και δεν μπορεί να το ξεπεράσει εύκολα γιατί τίθενται πολύ σοβαρά θέματα ασφαλείας και δημοσίας τάξεως. Ο απόηχος των εκρήξεων στο Λονδίνο, την Μαδρίτη και των πυροβολισμών στο Παρίσι ηχεί ακόμη στα αυτιά των Ευρωπαίων …

Επιπροσθέτως, η Δύση δεν είναι εύκολο να παραγράψει την στάση του κ. Erdogan στις επιχειρήσεις στο Ιράκ και αργότερα στο Κουρδικό, στην Συρία και βέβαια, το θέμα των εναγκαλισμών του με τον Πρόεδρο Πούτιν και τους ρωσικούς S-400. Τo μεγάλο ερώτημα πλέον, το οποίο τίθεται είναι «τί θα πράξει το καθεστώς της Αγκύρας, προκειμένου να βγει από τα αδιέξοδα που η ίδια η ηγεσία του δημιούργησε»…

πηγή: newsbomb.gr