«Κορυδαλλός 1974 – 2013-Δημοτικά δρώμενα από την μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Μέρος 1ο

Συνοπτική επισκόπηση»του κ. Λυκούργου Χατζάκου.

Ένα άκρως ενδιαφέρον κείμενο που συμβάλλει στο να θυμηθούν οι παλαιότεροι και να μάθουν οι νέοι, ποια είναι η αυτοδιοικητική διαδρομή της πόλης μας κατά την μεταπολίτευση.

Ακόμη, είναι ένα κείμενο στο οποίο -μέσα από τις ιστορικές αναφορές για τα στέκια της πόλης-ανιχνεύει ο αναγνώστης με νοσταλγική διάθεση τις παρέες και τα πρόσωπα που συνέβαλλαν στην ιστορία της πόλης.

Τέλος, παρουσιάζονται σε αδρές γραμμές οι αιτίες και το παρασκήνιο των εκλογών και όσων … προηγούνται από αυτές…

Πρόλογος

Στο διάστημα των 4 ετών, που μεσολάβησε από τις τελευταίες δημοτικές εκλογές, συντελέσθηκαν κοσμογονικές αλλαγές, σε όλους τους τομείς της καθημερινότητάς μας και φυσικά, το πεδίο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης δεν εξαιρέθηκε. Ανεξαρτήτως αν στις μεταβολές αυτές ανιχνεύεται ή όχι κάτι θετικό, αυτές, είναι γεγονός και κάθε πολιτική ανάλυση ή σχεδιασμός οφείλει να τις συνεκτιμά.

Σε κάθε περίπτωση, συγκρατείται το γεγονός ότι το πολιτικό σύστημα διέρχεται βαθύτατη κρίση καθώς οι ανεπάρκειες και τα ελλείμματα ετών εμφανίσθηκαν λόγω της οικονομικής πραγματικότητας στο πραγματικό μέγεθός τους. Ίσως το πολιτικό σύστημα βρίσκεται ενώπιον της πρώτης, ουσιαστικής αμφισβήτησής του και αυτό δεν είναι αρνητικό. Όμως, για να είναι λειτουργικά αποδοτική αυτή η αμφισβήτηση και να οδηγεί σε δημιουργικές, προοδευτικές αλλαγές, απαιτεί μεταξύ άλλων και την συνολική αναθεώρηση των προσδοκιών μας από τους πολιτικούς (πρόσωπα και σχηματισμούς) καθώς και των κριτηρίων επιλογής εκπροσώπων μας, είτε πρόκειται για εκείνους στην κεντρική πολιτική σκηνή είτε στους αυτοδιοικητικούς θεσμούς.

Την τελευταία περίοδο, προβάλλονται θεωρήσεις που θέλουν την αυτοδιοίκηση μη πολιτική. Πρόκειται –κατά την εκτίμησή μου-, για μια άκρως συντηρητική θεώρηση, την οποία ενστερνίζονται όσοι προσβλέπουν στον περιορισμό της συμμετοχής στα κοινά, στο ελάχιστο και που επιθυμεί να καταστήσει τους πολίτες παθητικά αντικείμενα στην πόλη και όχι ενεργά, μετέχοντα πρόσωπα στα δημόσια πράγματα. Είναι η αντίληψη που επιφυλάσσει στις δημοτικές αρχές τον ρόλο του ρακοσυλλέκτη και μόνον.

Δεν υποστηρίζω τον άκρατο και μονολιθικό κομματισμό, τον βρίσκω ατελέσφορο και αδιέξοδο. Πιστεύω, όμως, ότι η ανάληψη δημόσιας ευθύνης σε κάθε επίπεδο άσκησης εξουσίας, κάθε πράξη διοίκησης που επιφέρει επιπτώσεις στην ζωή των πολιτών, οφείλει να διαθέτει πολιτικό περιεχόμενο, να υποστηρίζεται με επεξεργασμένη πολιτική θέση,  και να εκπορεύεται από σχηματισμούς που προέρχονται –αλλά δεν χειραγωγούνται όμως-, από ένα συντεταγμένο πολιτικό φορέα ο οποίος με τη σειρά του οριοθετεί και ελέγχει.

Συνελόντι ειπείν, κάθε σχηματισμός που θα διεκδικήσει την άσκηση εξουσίας και εν προκειμένω την δημοτική αρχή, πρέπει να  διαθέτει ιδεολογικό προσανατολισμό, ο οποίος σηματοδοτεί τον τρόπο, τα μέσα και την μέθοδο άσκησης της όποιας εξουσίας.

Ακόμη και χωρίς τα μέχρι πρότινος, περιζήτητα κομματικά «χρίσματα», ακόμη στις εκδοχές συγκρότησης «ανεξάρτητων» δημοτικών παρατάξεων –έστω, πως όλων τα κίνητρα συγκρότησής είναι υγιή και εστιάζουν στην ανιδιοτελή προσφορά-, απαιτείται η ύπαρξη ιδεολογικού-πολιτικού στίγματος και διατύπωση αρχών, άλλως, θα εμφιλοχωρεί πάντοτε ο κίνδυνος εξελίξεώς τους σε «παρέα», που έχει ως αποκλειστικό σκοπό την νομή της τοπικής εξουσίας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Οπωσδήποτε, μια τέτοια διεργασία ούτε τα πρόσωπα πρέπει να εκμηδενίζει στο όνομα της όποιας κομματικής ορθοδοξίας –άλλωστε, τα πρόσωπα εφαρμόζουν πολιτική και ασκούν διοίκηση-, ούτε συμμαχίες και διευρύνσεις υποτιμώνται. Όμως, οι όποιες συμμαχίες οφείλουν, να αντιστοιχούν σε κοινωνικούς συσχετισμούς· να διαθέτουν πολιτική και ιδεολογική βάση και να είναι απόρροια διαυγούς, έντιμης και αξιόπιστης διαδικασίας. Τα δε πρόσωπα να γνωρίζουν και να αποδέχονται την αρχή που υπαγορεύει ότι το μόνο προνόμιο της εξουσίας είναι η ευθύνη.

Με αυτές τις σκέψεις, θεώρησα ότι η σύνταξη του παρόντος πονήματος θα είχε κάποια πρακτική χρησιμότητα· το παραδίδω στην δημόσια κρίση, προκειμένου να υπενθυμισθούν ή να καταστούν γνωστά σε όσους τα αγνοούν τα πλέον σημαντικά γεγονότα και οι αναγνώστες να σχηματίσουν κατά το δυνατόν πληρέστερη εικόνα της πορείας των πραγμάτων στον δήμο μας, στον Κορυδαλλό και με γνώμονα την εμπειρία, την γνώση και την προσδοκία τους για την μελλοντική κατεύθυνση, να αποφασίσουν και να επιλέξουν την επόμενη δημοτική αρχή.

Τέλος, στην δεύτερη αυτή έκδοση, θεώρησα σκόπιμο για τον δημόσιο διάλογο να συμπεριλάβω δημοσιευμένο κείμενό μου, το οποίο αφορά στις αναγκαίες θεσμικές αλλαγές στο διοικητικό σύστημα. Για την οικοδόμηση ενός σύγχρονου, λειτουργικού και θεσμικά δημοκρατικού και δίκαιου κράτους η αποκέντρωση και η αυτοτέλεια της τοπικής αυτοδιοίκησης είναι όροι sine qua non.  Παραθέτω λοιπόν, στο παράρτημα το κείμενο αυτό, ως πρώτη βάση συζητήσεως.

Κορυδαλλός, Ιανουάριος 2014

Λυκούργος Χατζάκος

Εισαγωγικά

Εντός του προσεχούς έτους, πρόκειται να διενεργηθούν οι εκλογές για την αυτοδιοίκηση. Η ιδιαίτερη σημασία τους είναι πρόδηλη, μιας και αφ’ ενός, είναι οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη τοπικών αρχών, μετά από την εφαρμογή του σχεδίου Καλλικράτης και αφ’ ετέρου, μέλλει να διεξαχθούν σε μια περίοδο που το πολιτικό σκηνικό, κάθε άλλο παρά το σύνηθες είναι καθώς η οικονομική κρίση συνεχίζει να προκαλεί επάλληλους κραδασμούς στο πολιτικό σύστημα.

Οι πολίτες θα κληθούν, να αποτιμήσουν και την ανταπόκριση των εν ενεργεία δημάρχων στις προκλήσεις του νέου διοικητικού συστήματος, αλλά και να αξιολογήσουν την συνολική παρουσία των υποψηφίων και των προτεινόμενων, από αυτούς, δράσεων για την αντιμετώπιση των σκληρών συνθηκών που συνθέτουν, σήμερα, την καθημερινότητά μας. Ιδιαιτέρως, στην επικείμενη αναμέτρηση, επιπλέον κριτήρια οφείλουν να είναι τόσο ο βαθμός συνδρομής των επιλογών των δημοτικών αρχών και η αποτελεσματικότητά τους,   στην εθνική προσπάθεια διευθετήσεως των δημοσιονομικών στην πορεία προς την έξοδο από την κρίση όσο και η αξιοποίηση αναπτυξιακών δυνατοτήτων των δήμων. Η Αυτοδιοίκηση παρά την βραδύτητα που εμφανίζεται στον εκσυγχρονισμό της και την υστέρηση στην σύγκλιση με την Ευρωπαϊκή αντίστοιχη πρακτική, δεν παύει ως σημαντικό πεδίο της δημόσιας ζωής, να επηρεάζει και να κατοπτρίζει το γενικότερο πολιτικό σκηνικό· τα εκάστοτε αποτελέσματα των εκλογών για την αυτοδιοίκηση σκιαγραφούν το γενικότερο πολιτικό κλίμα. Επιπροσθέτως, δίχως αμφιβολία, οι ΟΤΑ είναι κομμάτι του πολιτικού συστήματος με βαρύνοντα ρόλο στην διαμόρφωση της γενικής κατάστασης· ιδιαιτέρως, από το σημείο -πλέον της 10ετίας-, κατά το οποίο οι δήμαρχοι είναι σχεδόν, οι μόνοι πολιτικοί παράγοντες που διατήρησαν την δυνατότητα να προσλαμβάνουν ή να «συμβασιοδοτούν» κ.λπ.

Δεδομένου του ανωτέρω πλαισίου, στο παρόν κείμενο εστιάζω στον Δήμο Κορυδαλλού, επιχειρώντας μια συνοπτική αποτύπωση της μεταπολιτευτικής διαδρομής της πόλης, των τοπικών πολιτικών σχηματισμών και καταθέτω την προσωπική μου άποψη περί των Δημοτικών Αρχών, σε μια απόπειρα να σκιαγραφήσω την εξέλιξη και τις επιπτώσεις από την άσκηση της δημοτικής εξουσίας και των γεγονότων έτσι, όπως τα βίωσα μέσα από την συμμετοχή μου στα κοινά της πόλης. Είναι άλλωστε η γενέτειρά μου, την οποία και εγώ είχα την τιμή να υπηρετήσω ως αιρετός (Δημοτικός Σύμβουλος & Αντιπρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου), στην πλέον δημιουργική περίοδό , κατά την οποία ούτε οι πιστώσεις ούτε οι αρμοδιότητες, συγκρίνονταν με  εκείνες που δόθηκαν στις μετέπειτα αυτοδιοικητικές αρχές· από μία άλλη οπτική, αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση μέσου Δήμου στο Λεκανοπέδιο, ο οποίος έχει αναπτυξιακή δυνατότητα, αλλά, κάθε Δημοτική Αρχή προκειμένης της εκλογής ή της επανεκλογής της, αρκείται στην ευκολία των χειραψιών και φιλικών χτυπημάτων στην πλάτη, της προσέγγισης διοικήσεων εθνικό-τοπικών συλλόγων, αθλητικών σωματείων και φυσικά (!) των προσδοκιών που καλλιεργούν οι προσλήψεις, συμβάσεις και κάθε είδους … συμπαραστάσεις ή στην πεπατημένη της επικοινωνιακής ανοησίας δαπανηρών και άνευ αντικρίσματος εκδηλώσεων, των οποίων κύριος σκοπός είναι οι δημόσιες σχέσεις.

Από μιας αρχής, πρέπει να συγκρατείται, ότι ο Κορυδαλλός διαφέρει ως προς τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού από τις γύρω περιοχές, καθώς δεν είναι η τυπική εργατική συνοικία, όπως η Κοκκινιά ή η Δραπετσώνα, αλλά μια πόλη με μεσο/μικροαστικά χαρακτηριστικά, αφού και οι πρώτοι οικισμοί συγκροτήθηκαν από ναυτικούς και εμπόρους, ενώ, η έλευση των προσφύγων από την Μ. Ασία –γεγονός που επέδρασε καταλυτικά στην μεταβολή της ταξικής δομής των τοπικών κοινωνιών και γενικότερα της χώρας-, δεν επηρέασε σημαντικά τον Κορυδαλλό μιας και ο αριθμός του πληθυσμού που εγκατεστάθη στην πόλη ήταν πολύ μικρός. Στην πλειοψηφία τους, οι πολίτες προσανατολίζονται σε προοδευτική κατεύθυνση, με εμπεδωμένη δημοκρατική αντίληψη.

Σε μία περίοδο κρίσεως και αδιεξόδων, εξ αιτίας πολιτικών επιλογών κατά τα προηγούμενα έτη, χρήσιμο είναι να δώσουμε λίγο χρόνο σε μια σύντομη, αλλά περιεκτική, επισκόπηση των μέχρι σήμερα διοικήσεων και των πεπραγμένων τους, ώστε να αξιοποιήσουμε στο μέγιστο την εμπειρία του παρελθόντος, εν όψει των επερχομένων εκλογών για την Αυτοδιοίκηση.

• Μεταπολίτευση

Στις πρώτες, μετά την μεταπολίτευση εκλογές του 1974, o διωχθείς από την δικτατορία και προερχόμενος από την αριστερά (ΚΚΕ εσ.), δήμαρχος Γιάννης Φθενάκης επανεκλέγεται  με την υποστήριξη και του ΠΑΣΟΚ και λήγει η δοτή θητεία Καρίγιαννη.

Στην συνέχεια, την 4ετία 1978-1982, ήρθε στην εξουσία η διοίκηση του Δημήτρη Μαλαγαρδή. Ενός συνεπούς λαϊκού αγωνιστή, ενός κομμουνιστή δημάρχου. Παρά τις αγκυλώσεις τις αναχρονιστικές αντιλήψεις και την κατά περιπτώσεις άκαμπτη στάση του -προϊόντα της πολυετούς εξορίας και κυνηγητών, που σε περιπτώσεις υπερέβαιναν και εκείνες, τις αναμενόμενες από τον φορέα της παραδοσιακής αριστεράς που υπεστήριζε τον συνδυασμό του («Δημοκρατική Ενότητα»)-, οφείλουμε να τονίσουμε, πως επρόκειτο για έναν απολύτως έντιμο, ηθικό και ακέραιο χαρακτήρα και αντίστοιχη ήταν η περίοδος της Δημαρχίας του.

Ήταν η εποχή των κινητοποιήσεων για το κέντρο λυμάτων (χαβούζα) στο γειτονικό Κερατσίνι, την αποκομιδή των απορριμμάτων, τα 88 στρέμματα. Τα σημεία συνάντησης ήταν η Ερμίνα, το Les Ami, το Coronado, το Alluete. H μόδα περιελάμβανε στρατιωτικά jackets, τα γυμνασιακά μας βιβλία τα πηγαινοφέρναμε σε στρατιωτικά σακίδια, μούσια, μαλλιά και φοιτητές-“στρουκτούρια” τα ινδάλματα της αρχόμενης εφηβείας μας. Πλατεία Μέμου, παλιό νεκροταφείο και Γηροκομείο οι αλάνες που φιλοξένησαν τα γδαρμένα μας γόνατα και τις φαντασιώσεις μας να γίνουμε Δεληκάρης, Τριαντάφυλλος, Κελεσίδης. Συζητήσεις πολιτικές, περί θεάτρου, τέχνης κ.ά, μέχρι πρωίας στο Alluete, πάντα διανθισμένες με και με ολίγον από Θρύλο, ο κυρ-Αλέκος να φέρνει μακαρονάδες, φραπεδάκια και την περίφημη σοκολατίνα-λαγουδάκι.

Ο Δημήτρης Μαλαγαρδής υπήρξε ο τυπικός αριστερός, ψημένος από την εξορία και τους σκληρούς λαϊκούς αγώνες. Υπηρέτησε με συνέπεια και αφοσίωση τον πολιτικό του χώρο και ακολούθησε ένα κλειστό μοντέλο διοίκησης, συμβατό με την αντίληψη του πολιτικού φορέα προελεύσεώς του (ΚΚΕ), την εποχή εκείνη. Θυμόμαστε τις διακηρύξεις περί των προθέσεών του για τις καφετέριες –που θεωρούσε κέντρα μικροαστικής διαφθοράς-, την σκληρή και σχεδόν άκαμπτη στάση του απέναντι σε ιδεολογικούς αντιπάλους, ή σε παρεκκλίσεις από την κομματική ορθοδοξία, αλλά, ταυτόχρονα και την δίκαιη κρίση του. Στα αρνητικά επίσης, είναι και η ακαμψία του στην αξιοποίηση του θεσμού των Συνοικιακών Συμβουλίων, αντιμετώπιση όμως που ήταν εναρμονισμένη με την τακτική του ΚΚΕ το οποίο περιέβαλλε με καχυποψία και αρνητισμό κάθε θεσμικό εκσυγχρονισμό. Εν κατακλείδι, παρά τα όποια ελλείμματα ή διαφορετικές απόψεις διατηρώ, θεωρώ ότι ο απολογισμός της θητείας του, δεδομένων των συνθηκών, ήταν θετικός.