Ελένη Γλύκατζη Αρβελέρ: Η Παιδεία είναι το μόνο αντίδοτο στην κρίση και ξεκινά από το σπίτι

1. Αν είχα να δώσω μια συμβουλή στους νέους, θα ήταν να έχουν ένα όνειρο και να το κυνηγήσουν με τα πόδια στη γη και τα μάτια στον ουρανό.

2. Στα παιδιά δεν μπορείς να πεις τίποτα άλλο απ’το να κάνουν αυτό που θέλουν, γιατί αν αρχίσουν και απεμπολούν τις επιθυμίες τους, το τι θέλουν να κάνουν από τα είκοσί τους χρόνια τους, θα γίνουν βλάκες και όλα τα – άκες που λένε στην Ελλάδα.

3. Μου λένε για τη ζωγραφική, ότι “αυτός είναι μεγάλος ζωγράφος και ζωγραφίζει ωραία πράγματα, όπως ακριβώς τα κάνει η ίδια η φύση”. Εγώ λέω όχι! Αυτός είναι μικρός ζωγράφος, γιατί απ’τη στιγμή που υπάρχει η φωτογραφία, δεν έχουμε πια ανάγκη από έναν ζωγράφο που μιμείται τη φύση. Πρέπει και η τέχνη να πηγαίνει κάπου αλλού. Πάντα κάπου αλλού. Και αυτό το “κάπου αλλού” ισχύει και για τη γνώση και για τον τρόπο ζωής και για όλα. Λοιπόν, αν δεν είσαι έτοιμος να πας κάπου αλλού, τότε έχεις γεράσει. Αυτό το “αλλού” είναι που οι νέοι δεν πρέπει να ξεχάσουν ποτέ κι όταν λέω το “αλλού” δεν το λέω μόνο τοπικά και γεωγραφικά. Το να κάνεις κάτι με διαφορετικό τρόπο αποτελεί ένα προνόμιο, ένα νεανικό προνόμιο κι αυτό δεν πρέπει ποτέ να το ξεχνούν οι νέοι.

4. Ευτυχώς που τα παιδιά βγαίνουν στους δρόμους και φωνάζουν, αλλά από εκεί και πέρα υπάρχουν όρια. Οι νέοι όταν θέλουν να διαμαρτυρηθούν δεν πρέπει να φορούν κουκούλες.

5. Μπροστά στα παιδιά πρέπει να είσαι παραδειγματικός. Γενικότερα, αν μπορείς να έχεις έναν σκοπό στη ζωή σου, είναι να είσαι παραδειγματικός. Φοβάμαι ότι αυτή τη στιγμή οι μόνοι ήρωες για τη νεολαία είναι οι τραγουδιστές, και ποδοσφαιριστές.

6. Η αυτογνωσία είναι ακριβώς μια δυνατότητα να ξέρεις πού μπορείς να πας. Είναι αυτό ακριβώς που μου έλεγε η μάνα μου: “Παιδί μου, να ξέρεις τη θέση σου. Ούτε πιο πάνω ούτε πιο κάτω”.

7. Η Παιδεία είναι το μόνο αντίδοτο στην κρίση και ξεκινά από το σπίτι.

8. Κάθε γενιά είναι νέα και οι χαμένοι παράδεισοι είναι δικαίωμα μόνο των γέρων.

9. Αν υποφέρει από κάτι η παιδεία μας σήμερα, είναι ότι οι μόνοι ήρωές μας είναι οι τηλεπαρουσιαστές. Η έννοια του ήρωα είναι προφανώς υποβαθμισμένη. Ο Βολταίρος είχε γράψει κάτι σπουδαίο: ‘Δεν θεωρώ ήρωες τους πολεμιστές-καταστροφείς των πόλεων, αλλά αυτούς που έχουν πολεμήσει για τα δικαιώματα του ανθρώπου’. Επίσης, αν ξέραμε καλά την ιστορία, θα είχαμε διαγράψει πολλούς ‘ήρωες’ και κατά συνέπεια θα αλλάζαμε πολλά ονόματα δρόμων και πλοίων που φέρουν τα ονόματά τους. Ήρωες είναι αυτοί που η ιστορία έχει καταγράψει ως ήρωες, άσχετα αν ήταν ηρωικοί ή όχι.

10. Είναι λάθος ότι η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Γνωρίζοντάς την, όμως, μπορείς να απαντήσεις στα παιδιά, και να τους δείξεις ότι το πέρασμα του χρόνου σημαίνει κάτι καινούργιο.

11. Αθωότητα σημαίνει εμπιστοσύνη στον άλλο, όποιος και αν είναι αυτός, αλλά και εμπιστοσύνη στον εαυτό σου. Η αθωότητα κλονίζεται από την κατάχρηση εμπιστοσύνης. Το παιδί σήμερα δεν έχει εμπιστοσύνη σε αυτούς που ασκούν πάνω του εξουσία και αυτοί είναι οι γονείς, οι δάσκαλοι ακόμα και οι ιερείς. Και αυτά τα σημάδια του κλονισμού μένουν ανεξίτηλα πάνω του, όπως ένα λάστιχο που το τραβάς και δεν επανέρχεται στην προηγούμενη κατάστασή του.

12. Η διαβίωση των παιδιών με παρέες μηχανές, στο σπίτι μιας μονοπυρηνικής οικογένειας χωρίς γιαγιά και παππού δημιουργεί τα λεγόμενα key-children. Τα παιδιά, δηλαδή, που έχουν κρεμασμένα στο λαιμό ένα κλειδί, ώστε να μπορέσουν να βρουν αλλού τη νέα τους γιαγιά, όπως π.χ. στην τηλεόραση ή τον υπολογιστή.

13. Υπάρχουν τα νέα παιδιά, αυτά τα νέα παιδιά, ούτε ιστορία ξέρουν, ούτε θέλουν να ξέρουν, οπότε αυτοί θα αρχίσουν από την αρχή, γιατί αυτός ο τόπος πρέπει τώρα να αρχίσει από την αρχή. Και όπως υπάρχει μια γενιά ολόκληρη, που δεν έχει καμία σχέση με τα προηγούμενα για πολλούς λόγους, είτε επειδή είναι εναντίον των γονιών τους, είτε επειδή είναι υπέρ της τεχνολογίας, είτε επειδή δεν ξέρουν τίποτα και λένε ότι τα ξέρουν όλα, ε, αυτοί δεν μπορεί να πάνε χαμένοι. Στην καινούργια εποχή κάτι θα κάνουν.