Ισχυρό σοκ για την Άγκυρα η απόφαση της Αμερικανικής Διοίκησης, με την οποία αίρονται πλήρως οι περιορισμοί στο αμυντικό εμπόριο με την Κύπρο

  Γράφει ο Λυκούργος Χατζάκος

Η Διοίκηση Baiden επιφύλασσε μία δυσάρεστη έκπληξη, απαντώντας –πιθανότατα- στην αλλοπρόσαλλη συμπεριφορά του υπερφίαλου Τούρκου Προέδρου. Η απόφαση του Προέδρου των Ηπα για την άρση των περιορισμών στο αμυντικό εμπόριο, δηλαδή, στην πώληση οπλικών συστημάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Ιδιαίτερη σημασία έχει το γεγονός ότι ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε την απόφαση αυτή, μία μόλις ημέρα, μετά την αναχώρηση από την Ουάσιγκτων του Τούρκου Υφυπουργού Εξωτερικών, Sedat Onal, ο οποίος στις συναντήσεις του με τους Αμερικανούς επισήμους, εξέφραζε τα «παράπονα» της Άγκυρας για την ανατροπή της στάσης ουδετερότητας των ΗΠΑ σε σχέση με την Ελλάδα και Κύπρο, οι οποίες –κατά το τουρκικό αφήγημα-, πλέον υποστηρίζουν τις Ελληνικές θέσεις, «αδικώντας» την χώρα του.

Βεβαίως, οι μεμψίμοιρες παρακλήσεις του, δεν κατέστη δυνατόν να καλύψουν τις εντυπώσεις που προκλήθηκαν από την εικόνα του κ. Erdogan με τον ομόθυμό του –στην καθεστωτική νοοτροπία και γεωπολιτικό αναθεωρητισμό-, άρχοντα του Κρεμλίνου.

Η εικόνα των δύο αυτών ηγετών να περπατούν αγκαζέ στην Σύνοδο  Κορυφής Αρχηγών Κρατών του «Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης» σίγουρα προκάλεσε τον εκνευρισμό στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού και τα ερωτηματικά για την προοπτική των σχέσεων Δύσης-Τουρκίας. Σίγουρα πολλοί είναι πλέον εκείνοι που αναρρωτιούνται «που το πάει» ο Τούρκος Πρόεδρος. Να σημειωθεί ότι είχαν προηγηθεί και πρόσφατες δηλώσεις του Υπουργού Εσωτερικών της Τουρκίας, Süleyman Soylu (3/9/2022), στις οποίες κατηγόρησε προκλητικά τις ΗΠΑ λέγοντας ότι στόχος της χώρας του είναι να εκδιώξουν τους Αμερικανούς από τη Μέση Ανατολή: «Ξηλώνοντας την τρομοκρατική οργάνωση, θέλουμε να ξηλώσουμε την Αμερική …..» για να συνεχίσει «… Σήμερα αν δεν υπήρχε η Αμερική, δεν θα υπήρχε η τρομοκρατική οργάνωση που λέγετε PKK/PYD. Ο δημιουργός του PKK και του PYD είναι η Αμερική. Δικοί τους υπηρέτες είναι. Το πολιτικό κόμμα που ονομάζεται HDP είναι υπηρέτης των Αμερικανών μαζί με το PKK».

Ακόμη και ο Αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης κ. Numan Kurtulmuş, «προειδοποιώντας» την Ελλάδα να μην «την πατήσει» όπως η Ουκρανία, συγκεκριμένα είπε «Όπως κάποιοι χάιδεψαν την πλάτη της Ουκρανίας και δημιούργησαν περιβάλλον σύγκρουσης με τη Ρωσία, τώρα, με τον ίδιο τρόπο, χαϊδεύουν την πλάτη της Ελλάδας», φωτογραφίζοντας την Ουάσιγκτων.

Φαίνεται ότι η Άγκυρα έχει περιέλθει σε δεινή θέση και η ψυχραιμία έχει χαθεί. Οι αλλεπάλληλες ήττες της περίφημης Τουρκικής  Διπλωματίας –στις οποίες ήττες έχει σημαντικό μερίδιο η απομάκρυνση των διπλωματικών του τουρκικού ΥΠΕΞ και η άσκηση εξωτερικής πολιτικής από τον ίδιο τον κ. Erdogan ή τους «κηπουρούς» του-, έχουν φέρει την ηγεσία της προ σοβαρών αδιεξόδων και παρά τους λεονταρισμούς του Προέδρου της και των ακολούθων του –οι οποίοι υπερβαίνουν αρκετές φορές την επιθετικότητα και απρέπεια του ηγέτη τους-, ο ορίζοντας για την γείτονα δεν φαίνεται να καθαρίζει.

Η επιλογή της στήριξης προς την Ρωσία του Putin στο θέμα της Ουκρανίας, προφανώς και επιβαρύνει το ήδη επιβεβαρυμμένο κλίμα των Αμερικανοτουρκικών σχέσεων (ήδη από την περίοδο της κρίσης στο Ιράκ, πριν προκύψει το θέμα με του S-400, οι ΗΠΑ έχουν «κρατούμενα» για τον επίδοξο Σουλτάνο). Και εδώ ας επιτραπεί στον γράφοντα, η σημείωση: «η Δύση μπορεί να παραβλέπει προσωρινά, αλλά ούτε ξεχνά ούτε συγχωρεί, ειδικά όταν πρόκειται για τόσο σημαντικά ζητήματα. Επίσης, μπορεί να καθυστερεί να απαντήσει ή να επιχειρεί να αποφύγει την σύγκρουση. Όταν, όμως την επιλέξει, τότε σίγουρα δεν θέλεις να βρεθείς απέναντι…

Από την άλλη, τα πράγματα για το Κρεμλίνο δεν διαγράφονται αισιόδοξα στο μέτωπο της Ουκρανίας. Εκτός από τις στρατιωτικές ήττες που υφίστανται οι Ρωσικές δυνάμεις επί του πεδίου, είναι προφανές ότι σημαντική μερίδα –ίσως, πλέον και η πλειοψηφία- των Ρώσων πολιτών δεν στηρίζει τις επιλογές του κ. Putin. Σε όλα αυτά ήρθαν να προστεθούν και οι αποστάσεις που πήρε το Πεκίνο γύρω από το ζήτημα, ενώ και η Ινδία δεν έδειξε ότι είναι πρόθυμη για στενότερη συνεργασία και παροχή υποστήριξης. Διαφαίνεται ότι η Μόσχα, παρά τις επιθυμίες της και τις πρώτες εντυπώσεις οδηγείται σε ευρύτερης κλίμακας απομόνωση. Άραγε, αρκούν οι εκατέρωθεν έπαινοι των κ. Erdogan και Putin, να τους επιλύσουν τα προβλήματα;

Η Ελλάδα σε όλη αυτή την περίοδο έδειξε σοβαρότητα και με ουσιαστικές επιλογές τόσο στο Διπλωματικό πεδίο, με την σύναψη αμυντικών συμφωνιών αμοιβαίας συνδρομής με την Γαλλία και τις ΗΠΑ –το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης έχει εξελιχθεί σε ύψιστης σημασίας ζήτημα για την άμυνα και ασφάλεια της Συμμαχίας-, όσο και με την τολμηρή επιλογή για τον εκσυγχρονισμό και αναβάθμιση του οπλοστασίου της σε αεροπορία και ναυτικό, έχει ισχυροποιήσει την αποτρεπτική της ισχύ και είναι εξαιρετικά δύσκολο να επιχειρήσει κάποιος «το κακό».

Βεβαίως, καθεστώτα όπως αυτό της Αγκύρας, στην προοπτική απώλειας της εξουσίας –πράγμα το οποίο αναλυτές εκτιμούν ότι πρόκειται για θέμα «ζωής ή θανάτου» για τον Erdogan-, στα αδιέξοδά τους αντιδρούν σπασμωδικά και πέρα από κάθε λογική. Η Ελλάς, συνεπώς, οφείλει να διατηρεί εν εγρηγόρσει τις διπλωματικές της δυνάμεις και να συνεχίσει την καλή και αποδοτική πρακτική την οποία ακολουθεί το τελευταίο διάστημα με την διεθνοποίηση των τουρκικών προκλήσεων και την ενημέρωση Συμμάχων και Εταίρων.

Είναι εμφανές ότι η στάση των Δυτικών συμμάχων μας έχει αρχίσει να μεταβάλλεται και οι Ελληνικές θέσεις τυγχάνουν, πλέον, της δέουσας προσοχής. Να συγκρατούμε ότι τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Δύση, εν γένει, όπως τα μεγάλα πλοία, αργούν να πάρουν τη στροφή αλλά, η απόφαση είναι μη αναστρέψιμη. Βεβαίως και υπάρχουν συμπαθούντες την Τουρκία τόσο στην Ουάσιγκτων όσο και στις Βρυξέλλες. Όμως, η κρατούσα άποψη έχει σαφέστατα μεταβληθεί και γέρνει προς την Ελληνική πλευρά. Ας επιδείξουμε την προσήκουσα σοβαρότητα και συνέπεια.

Η ανακοίνωση του State Department για τη άρση των περιορισμών στο αμυντικό εμπόριο με την Κύπρο έχει ως εξής:

«Ο υπουργός Εξωτερικών Anthony John Blinken αποφάσισε και πιστοποίησε στο Κογκρέσο ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εκπληρώσει τις απαραίτητες προϋποθέσεις βάσει της σχετικής νομοθεσίας προκειμένου να επιτραπεί η έγκριση εξαγωγών, επανεξαγωγών και μεταφορών αμυντικού υλικού στην Κυπριακή Δημοκρατία για το οικονομικό έτος 2023.

Η συμμόρφωση με τους όρους αξιολογείται σε ετήσια βάση. Ως αποτέλεσμα αυτής της απόφασης και πιστοποίησης, ο υπουργός (Εξωτερικών) άρει τους αμυντικούς εμπορικούς περιορισμούς για την Κυπριακή Δημοκρατία για το οικονομικό έτος 2023. Οι Κανονισμοί Διεθνούς Εμπορίας Όπλων (ITAR) θα τροποποιηθούν ώστε να αντικατοπτρίζουν τη νέα πολιτική, με ισχύ από την 1η Οκτωβρίου 2022.

Ο Νόμος για την Ασφάλεια και την Ενεργειακή Συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο (East Med Act) του 2019 και ο Νόμος για το Αμυντικό Προϋπολογισμό (NDAA) για το οικονομικό έτος 2020 απαιτούν να παραμείνει η πολιτική άρνησης για εξαγωγές, επανεξαγωγές ή μεταφορές αμυντικών υλικού στην Κυπριακή Δημοκρατία από την λίστα εφοδίων πολέμου των Ηνωμένων Πολιτειών, εκτός και εάν ο Πρόεδρος αποφασίσει και πιστοποιήσει στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, τουλάχιστον ετησίως, ότι η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας συνεχίζει να συνεργάζεται με την κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών στις προσπάθειες εφαρμογής μεταρρυθμίσεων σχετικά με τους κανονισμούς για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και τη χρηματοοικονομική ρυθμιστική εποπτεία, και ότι η κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει λάβει και συνεχίζει να λαμβάνει τα απαραίτητα μέτρα για την απαγόρευση πρόσβασης στα λιμάνια ρωσικών πολεμικών πλοίων για ανεφοδιασμό και εξυπηρέτηση. Σύμφωνα με τους δύο νόμους, το State Department ελέγχει τη συμμόρφωση με τους νόμους ετησίως».