Μεγάλη γιορτή σήμερα του Αγίου Δημητρίου: Ποιος ήταν ο προστάτης της Θεσσαλονίκης – Έθιμα και παραδόσεις

Τη μνήμη των Δημητρίου του Μυροβλύτου, Αγίου Γλύκωνος μαρτύρου, Αγίας Λεπτίνας μάρτυρος, Αγίου Λούππου τιμά σήμερα (26/10) η Εκκλησία, και εκτός από τη Θεσσαλονίκη, τιμάται ως πολιούχος άγιος και σε άλλες πόλεις, όπως η Χρυσούπολη, η Ελασσόνα, η Ναύπακτος, η Κερατέα, η Κηφισιά αλλά και αλλού.

Συγκεκριμένα, την 26η Οκτωβρίου είναι του Αγίου Δημητρίου και εορτάζουν τα εξής ονόματα:

• Δημήτριος, Δημήτρης, Δημητρός, Μίμης, Τζίμης, Μήτσος, Τζιμάκος, Μητσάκος, Μήτρος, Ντέμης, Ντίμης, Δήμητρα, Μιμή, Μιμίκα, Δημητρία, Ντίμι, Ντέμη
• Δήμος
• Γλύκων, Γλυκός
• Λέπτινος, Λεπτίνα
• Λούππος, Λούππης
• Κυπαρισσία, Παρεσίνα, Παρεσσία, Παρέσια, Παρέσσα

Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης

Από τους ενδοξότερους και δημοφιλέστερους αγίους της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας, μαζί με τον Άγιο Γεώργιο. Είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης, στην πόλη που γεννήθηκε, έζησε και μαρτύρησε. Η μνήμη του εορτάζεται (και από τους Καθολικούς) στις 26 Οκτωβρίου και στις 8 Νοεμβρίου γι’ αυτούς που ακολουθούν το Ιουλιανό Ημερολόγιο (Παλαιοημερολογίτες).

Ο Δημήτριος γεννήθηκε γύρω στο 280 στη Θεσσαλονίκη, επί αυτοκράτορος Μαξιμιανού, και καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια. Σε νεαρή ηλικία κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό και έφτασε ως το βαθμό του χιλίαρχου, σε ηλικία μόλις 22 ετών. Φύση φιλομαθής και ερευνητική αναζητούσε το υψηλό και το αληθινό και το βρήκε στη χριστιανική πίστη, της οποίας έγινε διαπρύσιος κήρυκας στη Θεσσαλονίκη.

Σχημάτισε ένα κύκλο νεαρών μαθητών και τους δίδασκε την Αγία Γραφή στις υπόγειες στοές κοντά στα δημόσια λουτρά της πόλης. Κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας συνάθροισης, οι ειδωλολάτρες τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν ενώπιον του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, που παρεπιδημούσε στη Θεσσαλονίκη. Όταν ο αυτοκράτορας του ζήτησε να απαρνηθεί την πίστη του, ο Δημήτριος του απάντησε: «Τω Χριστώ μου πιστεύω μόνον». Ο Μαξιμιανός εξοργισμένος από τη θαρραλέα στάση του αξιωματικού του διέταξε να τον φυλακίσουν.

Εν τω μεταξύ, ένας από τους μαθητές του Δημητρίου, ο Νέστορας, παρουσιάστηκε στο στάδιο της Θεσσαλονίκης, όπου ο Μαξιμιανός διοργάνωνε αθλητικούς αγώνες και ζήτησε να αγωνιστεί εξ ονόματος των χριστιανών με τον θηριώδη και ακατανίκητο παλαιστή Λυαίο, ειδωλολάτρη καταγόμενο από το Σίρμιο της Πανονίας (σημερινή Μητροβίτσα Σερβίας). Με την πεποίθηση ότι έχει τη χάρη και τη βοήθεια του Θεού, ο Νέστορας μπήκε στην παλαίστρα και όχι μόνο νίκησε τον Λυαίο, αλλά τον σκότωσε, όπως ο Δαυίδ τον Γολιάθ στην Παλαιά Διαθήκη.

Οργισμένος ο Μαξιμιλιανός από την ήττα του εκλεκτού του, διέταξε τον αποκεφαλισμό του Νέστορα και τη θανάτωση του Δημητρίου με λογχισμούς. Ο Δημήτριος τάφηκε στον τόπο του μαρτυρίου του, όπου αργότερα χτίστηκε περίβλεπτος ναός προς τιμήν του. Από τον τάφο του ανάβλυζε μύρο, εξού και η ονομασία Μυροβλήτης.

Σπάνια ένας άγιος έχει ταυτισθεί τόσο στενά με μία πόλη, όσο ο Άγιος Δημήτριος με τη Θεσσαλονίκη. Θεωρήθηκε ανέκαθεν από τους Έλληνες ο φρουρός της πόλης, που μαζί με το λαό αγωνίζεται εναντίον των Σλάβων, Αβάρων, Αράβων, Νορμανδών, Φράγκων, Τούρκων και άλλων βαρβάρων. Δεν είναι τυχαίο ότι ο ελληνικός στρατός απελευθέρωσε τη Θεσσαλονίκη ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου (26 Οκτωβρίου 1912), γεγονός που θεωρήθηκε θαύμα.

Έθιμα και παραδόσεις

Ο Άγιος Δημήτριος, είναι κατεξοχήν Άγιος των γεωργών και τσοπάνηδων και χαρακτηρίζεται ως φθινοπωρινός Άγιος, όπως και ο Άγιος Γεώργιος, ως Άγιος της Άνοιξης. Οι κτηνοτρόφοι τον χαρακτηρίζουν, ως προβατάρη Άγιο, αφού για τους τσοπάνηδες είναι η ημέρα της εορτής του, ορόσημο, για τις κτηνοτροφικές ασχολίες τους. Παλαιότερα την ημέρα αυτή οι τσελιγκάδες, ταίριαζαν τους βοσκούς των κοπαδιών τους, με συμφωνία, η οποία κρατούσε μέχρι την εορτή του Αγίου Γεωργίου.

Επίσης την ημέρα στα αγροτικά και κτηνοτροφικά χωριά, συμφωνούσαν οι κάτοικοι για το ταίριασμα του αγελαδάρη, ο οποίος φύλαγε τις αγελάδες του χωριού, ύστερα από σχετική συμφωνία. Οι γεωργοί, την ημέρα αυτή ξεχώριζαν τον σπόρο για τη νέα σπορά και τον ράντιζαν με μύρο της εκκλησίας. Εξάλλου, οι αμπελουργοί, άνοιγαν την ημέρα του Αγίου και τα πρώτα γιοματάρια, βαρέλια κρασιών.

Σε πολλά μέρη της πατρίδας μας, την ημέρα της εορτής του Αγίου, υπήρχε το έθιμο του κουρμπανιού. Μετέφεραν στον ναό του Αγίου έναν ταύρο, τον οποίο έσφαζαν και στη συνέχεια τον μαγείρευαν με ρύζι και έδιναν φαγητό σε όλους τους πιστούς

Στη περιοχή της Χαλκιδικής, έσφαζαν τράγο, τον μαγείρευαν με φασόλια και τα μοίραζαν σε όλους τους κατοίκους και στη συνέχεια ακολουθούσε ομαδικό γλέντι, με άφθονο κρασί .Έτσι, τιμούσαν παλιότερα οι πιστοί χριστιανοί, την εορτή του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος προστάτευε και προστατεύει πάντα τους πιστούς χριστιανούς.

πηγή: parapolitika.gr