Συνέντευξη του Αναπληρωτή Υπουργού Εξωτερικών Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη στην εφημερίδα “Το ΒΗΜΑ της Κυριακής” και τον δημοσιογράφο Άγγελο Αθανασόπουλο

Μ. Βαρβιτσιώτης: Η Ιστορία θα κρίνει τους τολμηρούς!

“Οι αποφάσεις που θα λάβουμε σήμερα θα αποτελέσουν παρακαταθήκη για το αύριο. Η Ιστορία θα κρίνει τους τολμηρούς. Αντίθετα, δεν θα έχει θέση για εκείνους που θα δειλιάσουν απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις”.

Αυτό επισημαίνει ο Αναπληρωτής Υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης για τις κρίσιμες διαπραγματεύσεις για το Ταμείο Ανάκαμψης και την ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση πανδημίας, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα “Το Βήμα της Κυριακής” και τον δημοσιογράφο Άγγελο Αθανασόπουλο.

Ενόψει της Συνόδου Κορυφής, ο κ. Βαρβιτσιώτης, σημειώνει ότι “η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε ένα κομβικό ιστορικό σταυροδρόμι”. Και προσθέτει: “Η “κυρίαρχη Ευρώπη” θα λάβει πραγματική υπόσταση, μόνο αν τα κράτη – μέλη της αντιληφθούν ότι το υπερεθνικό “εμείς” είναι πάνω από τα τοπικά “εγώ”. Μόνο έτσι η Ευρώπη θα αποκτήσει μία ενιαία ισχυρή φωνή”.

Επιπλέον, ο Αναπληρωτής Υπουργός αναφέρει πως δεν υπάρχουν περιθώρια για διαχωριστικές γραμμές, χαρακτηρίζει ως “υπερόπλο” το Ταμείο Ανάκαμψης και υπογραμμίζει ότι “αυτή η μεγάλη ευκαιρία δεν πρέπει να πάει χαμένη”. “Η Ευρώπη μας δεν πρέπει να γυρίσει στο παρελθόν κλείνοντας τα σύνορα και ασκώντας εθνικές πολιτικές. Πρέπει να κρατήσουμε ανοιχτά τα παράθυρα στον κόσμο και η Ελλάδα δηλώνει παρούσα και πρόθυμη να συνεισφέρει ώστε να πετύχουμε” τονίζει χαρακτηριστικά.

Στη συνέντευξη, ο κ. Βαρβιτσιώτης μιλάει ακόμη για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, το πλαίσιο διαλόγου με την Τουρκία, τον ρόλο της Ελλάδας στη Μεσόγειο αλλά και για τη βασική επιδίωξη της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, που είναι η υιοθέτηση της Διακήρυξης των Αθηνών. Ένα νέο κείμενο Αρχών, ένα νέο χάρτη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε περιόδους κρίσης, που θα αποτελέσει – όπως λέει – “έναν οδηγό για το μέλλον.”

Ακολουθεί η συνέντευξη:

Σε λίγες ημέρες, οι ηγέτες των «27» συναντώνται στις Βρυξέλλες για να διαπραγματευθούν επί του κοινοτικού προϋπολογισμού και του Ταμείου Ανάκαμψης. Είστε αισιόδοξος;

«Η απάντηση στις επιπτώσεις της πανδημίας πρέπει να είναι γρήγορη, ευέλικτη, αποφασιστική και γενναιόδωρη. Δεν υπάρχουν περιθώρια για διαχωριστικές γραμμές, ανάμεσα σε Βόρειους και Νότιους, Φειδωλούς και Φιλόδοξους. Όσοι εγείρουν ενστάσεις πάνω στην πρόταση της Επιτροπής, θα πρέπει να βάλουν νερό στο κρασί τους και να αντιληφθούν ότι το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί ένα υπερόπλο στα χέρια της ευρωπαϊκής ηγεσίας, ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ. Θα ήταν επωφελές για την ΕΕ να υπάρξει συμφωνία στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις 17-18 Ιουλίου. Λίγες μέρες νωρίτερα, στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Γενικών Υποθέσεων, στις εργασίες του οποίου μετέχω, η Ελλάδα θα δώσει μία ακόμη διαπραγματευτική tμάχη. Εκεί, θα φανεί αν θα χρειαστεί μία ακόμη Σύνοδος Κορυφής για να επιτευχθεί συμφωνία. Κι όπως είπε ο Πρωθυπουργός, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η επιβολή επιπλέον σκληρών προϋποθέσεων, ούτε μπορούμε να πάμε πιο κάτω από την πρόταση της Επιτροπής. Και αυτό είναι το κατώτατο όριο».

Από τις επαφές σας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πως θα κρίνατε την ευρωπαϊκή απάντηση στον κορωνοϊό; Θα μπορούσε η πανδημία να οδηγήσει σε μία πιο «κυρίαρχη Ευρώπη» ή μήπως ζητάμε πολλά;

«Αναμφισβήτητα, η κρίση του κορωνοϊού δοκίμασε και δοκιμάζει τις αντοχές της παγκόσμιας οικονομίας και τη συνοχή των κοινωνιών. Η πανδημία έχει αφήσει άλλωστε βαθιά τραύματα σε ισχυρές χώρες, όπως οι ΗΠΑ. Οι χιλιάδες νεκροί, σε συνδυασμό με τις βίαιες κοινωνικές αντιδράσεις λόγω των φαινομένων ρατσισμού, έχουν κλονίσει τον ηγετικό τους ρόλο. Μέσα σε αυτό το διεθνές περιβάλλον, η ΕΕ βρίσκεται σε ένα κομβικό ιστορικό σταυροδρόμι. Το ερώτημα που γεννάται είναι αν μπορεί να καλύψει αυτό το κενό που φαίνεται να διαμορφώνεται στην παγκόσμια σκακιέρα. Η “κυρίαρχη Ευρώπη” θα λάβει πραγματική υπόσταση, μόνο αν τα κράτη – μέλη της αντιληφθούν ότι το υπερεθνικό “εμείς” είναι πάνω από τα τοπικά “εγώ”. Μόνο έτσι η Ευρώπη θα αποκτήσει μία ενιαία ισχυρή φωνή. Είναι το χρέος μας απέναντι στις επόμενες γενιές. Οι αποφάσεις που θα λάβουμε σήμερα θα αποτελέσουν παρακαταθήκη για το αύριο. Η Ιστορία θα κρίνει τους τολμηρούς. Αντίθετα, δεν θα έχει θέση για εκείνους που θα δειλιάσουν απέναντι στις μεγάλες προκλήσεις. Και, ως γνωστόν, πίσω από τις μεγάλες προκλήσεις κρύβονται οι μεγάλες ευκαιρίες. Αυτή η μεγάλη ευκαιρία δεν πρέπει να πάει χαμένη. Η Ευρώπη μας δεν πρέπει να γυρίσει στο παρελθόν κλείνοντας τα σύνορα και ασκώντας εθνικές πολιτικές. Πρέπει να κρατήσουμε ανοιχτά τα παράθυρα στον κόσμο και η Ελλάδα δηλώνει παρούσα και πρόθυμη να συνεισφέρει ώστε να πετύχουμε».

Αύριο, Δευτέρα, θα υπάρξει μία ευρύτερη συζήτηση σε επίπεδο ΕΕ για τις ευρωτουρκικές σχέσεις. Εκτιμάτε ότι υπάρχει σήμερα περιθώριο να επαναδρομολογηθούν οι σχέσεις αυτές σε μία θετικότερη προοπτική;

«Οι ευρωτουρκικές σχέσεις έχουν περάσει από πολλά κύματα τα τελευταία χρόνια. Πρόσφατα, οι Βρυξέλλες, και με τις οικονομικές κυρώσεις που επέβαλαν στην Τουρκία για την ΑΟΖ της Κύπρου και με την υποστήριξη της Ελλάδας στον Έβρο, της έστειλαν σαφές μήνυμα ότι, χωρίς σεβασμό των κανόνων και χωρίς εκπλήρωση των υποχρεώσεών της, δεν μπορεί να ελπίζει σε ουσιαστική εμβάθυνση των στρατηγικών της σχέσεων με την Ένωση. Ειδικά, μάλιστα, όταν απειλείται ένα κράτος – μέλος. Εναπόκειται πλέον στην ίδια να διαλέξει ποιο δρόμο θέλει να ακολουθήσει και με ποιες αρχές να πορευτεί. Αν επιλέξει έμπρακτα τον συντεταγμένο διάλογο και τη συμμόρφωση με το ευρωπαϊκό κεκτημένο, η Ελλάδα θα σταθεί αρωγός. Αν εξακολουθήσει την οδό της προκλητικότητας, εγκαταλείποντας την πορεία προσέγγισης προς τις δυτικές αξίες και τον δυτικό πολιτισμό – όπως συμβαίνει με την περίπτωση της Αγίας Σοφίας – δύσκολα θα ενσωματωθεί πλήρως στην ευρωπαϊκή οικογένεια. Και αυτό θα γίνει με ευθύνη δική της, όχι της Ελλάδας».

Υπάρχει περιθώριο ειλικρινούς διαλόγου με την Τουρκία; Αν ναι, ποια πρέπει να είναι τα βήματα που θα ακολουθηθούν; Και σε ποιες κινήσεις θα έπρεπε να προβεί η Αθήνα ώστε να ενισχύσει τη θέση της στην Ανατολική Μεσόγειο;

«Η Ελλάδα είναι πάντα ανοιχτή στον ουσιαστικό – κι όχι προσχηματικό – διάλογο κι επιδιώκει να κρατήσει τους διαύλους ανοιχτούς με όλους. Δε γίνεται να μη μιλάς με τον γείτονά σου, ούτε να λειτουργείς με λογική απομόνωσης στις διεθνείς σχέσεις. Σε αυτό το πλαίσιο, έγινε η επικοινωνία του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο, όπως και η δική μου με τον Τούρκο ομόλογό μου. Θα θέλαμε έτσι να πορευτούμε και στο μέλλον, αλλά δεν είναι κάτι που εξαρτάται μόνο από την Αθήνα. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα, ως κόμβος  ενεργειακός, διαμετακομιστικός, τουριστικός, οικονομικός και πολιτικός, αναμένεται να πρωταγωνιστήσει τη δεκαετία που έρχεται στην Ανατολική Μεσόγειο μέσα από συμμαχίες που έχει ήδη συνάψει. Ιδίως τα τριμερή και τετραμερή σχήματα, στα οποία συμμετέχει ενεργά, πιστεύουμε ότι θα μεταμορφώσουν τη Μεσόγειο σε αυτό που πραγματικά μπορεί να γίνει. Σε έναν τόπο όχι αδιέξοδης διχόνοιας, αλλά αρμονικής συνύπαρξης των λαών. Ήρθε η ώρα η Μεσόγειος να μας ενώσει όχι μόνο γεωγραφικά, αλλά και οικονομικά, πολιτικά, ουσιαστικά».

Από τον περασμένο Μάιο, η Ελλάδα ασκεί την Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πως σκοπεύει να προωθήσει η χώρα μας την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Ποια θα είναι η «ναυαρχίδα» των πρωτοβουλιών σας; Πόσο σας ανησυχούν οι κινήσεις, τόσο στην Ευρώπη όσο και εκτός αυτής, ορισμένων κυβερνήσεων να εκμεταλλευθούν την πανδημία για τον περιορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή και του κράτους δικαίου;

«Κατά τη διάρκεια της πανδημίας βάλαμε την προστασία της ανθρώπινης ζωής πάνω απ’ όλα. Στην Ελλάδα, ακολουθώντας τις οδηγίες των επιστημόνων, τέθηκαν περιορισμοί στις μετακινήσεις, η Δημοκρατία όμως δεν σταμάτησε να λειτουργεί. Το Κοινοβούλιο δεν έκλεισε, όπως σε κάποιες άλλες χώρες. Υπήρξαν, πράγματι, περιπτώσεις που ορισμένες κυβερνήσεις εκμεταλλεύτηκαν την πανδημία για τον περιορισμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, όπως με την αναβολή εκλογών. Για αυτό και εμείς θέσαμε ακριβώς αυτό το θέμα, σε αυτή τη διάσταση, στην καρδιά της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης. Και αυτό φάνηκε με τον πιο εμβληματικό τρόπο στην κεντρική εκδήλωση στους Στύλους του Ολυμπίου Διός, την περασμένη Τετάρτη, με την ομιλία της Προέδρου της Δημοκρατίας και παρουσία του Πρωθυπουργού. Βασική επιδίωξη είναι στο τέλος της Προεδρίας να υιοθετηθεί η Διακήρυξη των Αθηνών, ένα νέο κείμενο Αρχών, που θα αποτελέσει ένα νέο χάρτη δικαιωμάτων σε περιόδους κρίσης. Έναν οδηγό για το μέλλον! Ο αγώνας για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι συνεχής και καθημερινός. Δεν τελειώνει ούτε στην πανδημία ούτε στην κατάρτιση της Διακήρυξης των Αθηνών. Γι’ αυτό και προχθές, απηύθυνα κάλεσμα σε όλους (πολιτικούς, δικαστές, ακαδημαϊκούς, πολίτες)  να συστρατευθούν πίσω από αυτό τον υψηλό σκοπό».