COVID-19: Θα τον αφήσουμε να…μεταλλαχτεί σε οικονομική πανδημία;;

Διανύουμε ήδη το δεύτερο χρόνο πανδημίας, μιας και το Μάρτιο του 2020, ο ζόφος μπήκε βιαίως για τα καλά στη ζωή μας. Φόβος, άγνοια, υπομονή, κούραση ψυχική και σωματική, απώλεια, απαισιοδοξία, αβεβαιότητα, ελπίδα, νίκη, λουκέτο, απαγόρευση, θρήνος, χαμόγελο, ανεργία, απόλυση, αναστολή, αποζημίωση ειδικού σκοπού, επιστρεπτέα προκαταβολή, οξυγόνο, κρούσματα, διασωλήνωση, ΜΕΘ, μάσκα, αντισηπτικό, απομόνωση, εμβόλιο, ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ. Αυτές οι λέξεις επικυριάρχησαν στην ελληνική μα και στην παγκόσμια κοινωνία, οι οποίες προσπαθούν με νύχια και με δόντια να αντέξουν, να αντλήσουν δύναμη κι ελπίδα, ότι ο ζόφος θα αποτελέσει ευκαιρία παραγωγικότητας, ότι η τεράστια οριζόντια οικονομική ύφεση, θα αφήσει τη θέση της στην ταχεία και πολυεπίπεδη ανάπτυξη. Προϋπόθεση ήταν εξαρχής και είναι, η κήρυξη της λήξης του υγειονομικού συναγερμού, ώστε οι κοινωνίες να επανέλθουν σταδιακά σε μια κανονικότητα. Αρκεί όμως από μόνο του αυτό;;Ας προσπαθήσουμε να δώσουμε κάποιες απαντήσεις, αναλύοντας την εικόνα της σημερινής οικονομικής κατάστασης.

Η ελληνική οικονομία το 2020 έκλεισε κάτα την ΕΛΣΤΑΤ με ύφεση 8,2% του ΑΕΠ, ενώ η Κομισιόν προβλέπει για το 2021 ανάπτυξη σε ποσοστό 3,5% του ΑΕΠ. Το σοβαρότατο οικονομολογικό πρόβλημα φρονώ, πως δεν πρέπει να περιοριστεί στο πως και πότε η ανάπτυξη, θα καλύψει τη ζημιά της ύφεσης, αλλά πώς και πότε η ελληνική κοινωνία, θα επανέλθει στα προ κορωνοϊού οικονομικά επίπεδα. Στο διαταύτα, πώς θα περιοριστούν τα λουκέτα των επιχειρήσεων και πώς θα δημιουργηθούν προοπτικές νέων ανοιγμάτων, πώς θα περιοριστεί η ανεργία και πώς θα δοθούν κίνητρα και προϋποθέσεις νέων προσλήψεων. Είναι επιβεβλημένη, η αναδιανομή του «πλούτου», μέσα από τα χρήματα, που αναμένονται να εισρεύσουν στην ελληνική κοινωνία, απο το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης και Σταθερότητας και τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Άλλωστε η ΕΕ δεν ήταν ούτε σε αυτό το ραντεβού συνεπής, μιας και ήδη έχουν καθυστερήσει οι εκταμιεύσεις των προκείμενων χρημάτων, ενώ δε θα πρέπει να ξεχνάμε πως για ακόμα μία φορά το «διευθυντήριο» της ΕΕ-ως ευφυώς το είχε ονομάσει ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1995 στις Κάννες, διαβλέποντας την κατάληξη της διοίκησης της-αρνήθηκε ακόμα και εν μέσω πανδημίας, τη σωτήρια δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ομολόγου, το οποίο δε θα εμπεριείχε επιτέλους καθόλου το δανεισμό, ούτε σαν έννοια, ούτε σαν πρακτική-«φαρμακευτική συνταγή». Ένα ευρωομόλογο, που ζητούσαν επιτακτικά ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, από το 2010, για την αντιμετώπιση της έτερης τότε μεγάλης κρίσης, της οικονομικής. Εις ώτα μη ακουόντων και τότε και τώρα.

Έως σήμερα, το οικονομικό πρόβλημα, που αντιμετωπίζει η ελληνική κοινωνία λόγω της πανδημίας, αντιμετωπίστηκε, με…ασπιρίνες. Η καθημερινή μου λογιστική επαφή με επαγγελματίες, δείχνει πως περίπου το 30-40% του συνόλου των επιχειρήσεων, έλαβαν τα «ευεργετήματα» των επιδομάτων, των ειδικών αποζημιώσεων, των επιστρεπτέων προκαταβολών, τα ποσά των οποίων δεν κάλυψαν και δεν καλύπτουν ούτε το 20% του χαμένου τους τζίρου. Υπάρχουν δε κλάδοι όπως εκείνοι του πολιτισμού, του αθλητισμού, της εστίασης, όπου αρκετές επιχειρήσεις, δεν έχουν λάβει καμμία ενίχυση. Αλλά ακόμα κι αν λάβουμε υπόψη το θετικό ενδεχόμενο ενός μέσου όρου ενίσχυσης μιας επιχείρησης ύψους 4000-6000€, για όλο το 2020: τί άραγε μπορεί να καλύψει μια επιχείρηση με ένα βοήθημα αυτού του ύψους, όταν μάλιστα θα κληθεί αρχές του 2022 το 50% να το επιστρέψει πίσω;;Στον τομέα των ενοικίων, έχει επιτελεστεί πραγματικά μια…ιλαροτραγωδία, αφού μέσα στο Μάρτη, η ΑΑΔΕ άλλαξε ξαφνικά τα ποσοστά έκπτωσης, ενώ οι καταβολές των εφάπαξ χρημάτων στους εκμισθωτές, είτε…σέρνονται, είτε αγνοούνται…Υπάρχουν χαρακτηριστικές περιπτώσεις εκμισθωτών, που δεν έχουν εισπράξει ακόμα εδώ και 6 μήνες, ούτε το 20% των χρημάτων, που δικαιούνται. Στραγγαλισμός, απόγνωση, φτωχοποίηση, είναι ρεαλιστικοί όροι, που συμβιώνουν με την ελληνική κοινωνία, αισθανόμενη την αδικία της ασυνέπειας του κράτους. Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί το «εξευτελισμένο» εντέλει επίδομα 400€ των επιστημόνων, που ενώ είχε διαβεβαιωθεί πως θα δοθεί εως τα τέλη του 2020 σε όλους τους επιστήμονες(νομικούς, λογιστές, ιατρούς, μηχανικούς κόκ), τελικά δόθηκε πριν ένα μήνα σε περίπου 40000 σε σύνολο 150000!! Την ίδια δε στιγμή, οι ασφαλιστικές εισφορές, δεν έχουν καμμία έκπτωση και είναι απαιτηταίες μηνιαίως εντόκως, ενώ οι φορολογικές οφειλές, έχουν μερικώς μεν ανασταλεί, όταν το μέτρο που αποτελεί επιτακτική ανάγκη να νομοθετηθεί εκ νεόυ, είναι οι οριζόντιες 120 δόσεις, για το σύνολο των χρεών, τόσο σε εφορίες, όσο και ασφαλιστικά ταμεία.

Εύσημα, θα πρέπει να αποδώσουμε, στην ευεργετική λειτουργία της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, που διαμέσω του ολοένα και αναπτυσσόμενου open.gov, η εξυπηρέτηση του έλληνα πολίτη εξαπλουστεύθηκε, ανέβηκε επίπεδα διεκπεραίωσης μαζικά και οριζόντια, ενώ τα γραφειοκρατικά γρανάζια…αχρηστεύθηκαν. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε άλλωστε, πως την ηλεκτρονική διακυβέρνηση(όπως και η ΔΙΑΥΓΕΙΑ, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση κόκ), την ξεκίνησε η κυβέρνηση ΠΑ.ΣΟ.Κ. του Γιώργου Παπανδρέου στο πλαίσιο επίτευξης της προσδοκόμενης «συμμετοχικής δημοκρατίας», εν μέσω πολλών τότε ειρωνιών και αντιδράσεων του συνόλου της αντιπολίτευσης. Θα πρέπει δε, ομοίως να μην ξεχνάμε, πόσο σημαντική αποδείχθηκε και αποδεικνύεται στην πράξη η δημιουργία του ΕΣΥ από το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και τον Γιώργο Γενηματά, τόσο σημαντική, που τα τελευταία δύο ακραία από υγειονομικής πλευράς χρόνια, όλοι μας νιώσαμε να προφέρουμε με αγωνία: «το ΕΣΥ και τα μάτια μας».

Εν κατακλείδι, επιστρέφοντας στο μείζον οικονομολογικό ερώτημα «τί μέλλει γενέσθαι;», το σύνολο των επιχειρήσεων, πρέπει να μπουν άμεσα σε καθεστώς «βαθειά και γενναίας» στήριξης, μέσω ενός πλέγματος προστασίας, με πραγματικά ευνοϊκούς όρους. Ειδικότερα: Θα πρέπει να δοθούν επιδοτήσεις μη επιστρεπτέες βάσει του τζίρου τους των τελευταίων 2 ετών, να δοθούν με ευνοϊκούς όρους δάνεια με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, να συμμετέχει στα παραπάνω η Αναπτυξιακή Τράπεζα, ενώ θα πρέπει να επιτευχθεί συγχρηματοδότηση μέσω προγραμμάτων της ΕΕ. Οι πλειστηριασμοί της πρώτης κατοικίας, δε θα πρέπει να επιτραπούν, το σύνολο των οφειλόμενων δανείων των επιχειρήσεων,θα πρέπει να αναδιαρθρωθούν από τις τράπεζες, ενώ οριστική θα πρέπει να είναι η κατάργηση του φόρου επιτηδεύματος και της εισφορά αλληλεγγύης. Οι σκέψεις για αύξηση ή διατήρηση των εως τώρα δριμύων φοροεισπρακτικών λογικών, θα πρέπει για ένα διάστημα να αναβληθούν, αφού η υψηλή φορολογία σε συνδυασμό με την μεγάλη ύφεση, σημαίνε και σημαίνει «θάνατος του επιχειρείν». Η έκδοση δε, ενός ευρωομολόγου-κορωνοομολόγου όπως ονομάστηκε-που αναφέρθηκε και παραπάνω, εξακολουθεί να αποτελεί ζωτικής σημασίας διακύβευμα για την Ελλάδα και όχι μόνο, τη στιγμή που κάθε συζήτηση για ενδεχόμενο νέο «κορωνομνημόνιο», θα πρέπει να αποκλειστεί ενγένει και εξορισμού, για να μη…μεταλλαχτεί η υγειονομική πανδημία σε οικονομική πανδημία.

Άρης Αναγνωστόπουλος, Οικονομολόγος
MSc Δημόσια Πολιτική και Διοίκηση
Μέλος Τομέα Οικονομικών Κινήματος Αλλαγής