Η ασύγκριτη Ειρήνη Παπά απεβίωσε χθες
Μία από τις μεγαλύτερες ηθοποιούς της χώρας, η Ειρήνη Παπά, ξεκίνησε χθες για το μεγάλο ταξίδι στην Αιώνια Ανατολή, προκαλώντας θλίψη σε όλους τους Έλληνες, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο καθώς επρόκειτο για μία καλλιτεχνική προσωπικότητα διεθνούς ακτινοβολίας.
Το ελληνικό θέατρο γίνεται φτωχότερο με την απώλειά της μιας και η Ειρήνη Παπά ήταν από τις ελάχιστες Ελληνίδες ηθοποιούς με διεθνή καριέρα.
Γεννημένη την 3η Σεπτεμβρίου 1929, στο Χιλιομόδι Κορινθίας από γονείς δασκάλους., το πατρικό της όνομα ήταν Ειρήνη Λελέκου, κράτησε όμως το «Παπά» το οποίο ήταν το όνομα του συζύγου της, ηθοποιού και σκηνοθέτη Άλκη Παπά, με τον οποίο χώρισε.
Όπως έχει και η ίδια αναφέρει σε συνέντευξή της στην ιταλική Corriere dela Sera, η γνωριμία της με τον Μάρλον Μπράντο το 1954, απέφερε την ανάπτυξη μιας «μακράς και μυστικής αγάπης» και αποτελούσε το «μεγάλο πάθος» της ζωής της.. Τελευταία τους συνάντηση έγινε το 1999 στην Αθήνα.
Το 1948 κάνει την πρώτη της εμφάνιση στο θέατρο σε έργο του Α. Σακελάριου, ο οποίος είχε πει ότι όταν την είδε για πρώτη φορά να περπατά στο Σύνταγμα του έμοπιαζε σαν ζωντανή Καρυάτιδα. Πρώτη της εμφάνιση στον κινηματογράφο έγινε με την Φίνος-φιλμ, στην ταινία του Νίκου Τσιφόρου «Χαμένοι Άγγελοι». Ακολούθησε η «Νεκρή Πολιτεία» της Finos, με την οποία έγινε διεθνώς γνωστή. Τρεις από τις ταινίες στις οποίες η Ειρήνη Παππά πρωταγωνίστησε προτάθηκαν για Όσκαρ Ξενόγλωσσης Ταινίας, το οποίο τελικά κατέκτησε με την γαλλόφωνη «Ζ» του Κώστα Γαβρά. Υποψήφιες υπήρξαν επίσης και δύο ελληνικές ταινίες, μεταφορές στην μεγάλη οθόνη αρχαίων τραγωδιών, η Ηλέκτρα και η Ιφιγένεια.
Ο κριτικός Ρότζερ Ίμπερτ, συνήθιζε να λέει ότι η Ειρήνη Παπά είχε τρία «μειονεκτήματα»: το ύψος της, που έκανε πολλούς ηθοποιούς να μην θέλουν να σταθούν δίπλα της, την ομορφιά της που ήταν ανταγωνιστική για τις άλλες ηθοποιούς και τη «βαριά» πελοποννησιακή προφορά της. Ακόμη, ο Πορτογάλος σκηνοθέτης Μανοέλ Ντε Ολιβέιρα, είχε πει ότι είναι «η πανέμορφη και μεγαλοπρεπή φιγούρα που ενσαρκώνει τη γυναικεία ψυχή στη βαθύτερη έκφραση της και η εικόνα της Ελλάδας όλων των εποχών».
Σημαντική, επίσης, ήταν και η παρουσία της στην μουσική. Έχει ερμηνεύσει τραγούδια των Μίκη Θεοδωράκη, Γιάννη Μαρκόπουλου (Ελεύθεροι Πολιορκημένοι), Aphrodite’s child (666), Βαγγέλη Παπαθανασίου (ΩδέςΡαψωδίες ), Ντέμη Ρούσου (Demis), Τάσου Καρακατσάνη (το τραίνο πάει στον ουρανό).
Ενδεικτικά παρουσιάζουμε τους σημαντικότερους –κατά την κρίση μας- σταθμούς στην κινηματογραφική καριέρα της:
Έτος | Τίτλος | Ρόλος |
1948 | Χαμένοι άγγελοι | Λιάνα |
1951 | Νεκρή πολιτεία | Λένα |
1952 | Le infedeli | Λουίζα Ατσάλι |
1953 | Για όλες όσες πόνεσαν (Vortice) | Κλάρα |
Dramma nella Casbah | Ιβόν Λεμπό | |
Μια από εκείνες (Una di quelle) | Μόνικα | |
1954 | Αττίλας, η μάστιξ του Θεού (Attila Fragello di Dio) | σύζυγος Αττίλα |
Θεοδώρα, η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου (Teodora, l’imperatrice de Bisanzio) | Φαιδία | |
1956 | Ελύγισα για πρώτη φορά (Tribute To A Bad Man) | Ιοκάστη Κωνσταντίνου |
The Power and the prize | ||
1959 | Ψιτ… κορίτσια | Ελένη |
Μπουμπουλίνα | Λασκαρίνα-Μπουμπουλίνα | |
Η λίμνη των στεναγμών | κυρα-Φροσύνη | |
1960 | Αναξιόπιστη[ | |
1961 | Αντιγόνη | Αντιγόνη |
Τα κανόνια του Ναβαρόνε (The Guns of Navarone) | Παρία Παπαδήμου | |
1962 | Αντιγόνη | |
Ηλέκτρα | Ηλέκτρα | |
1964 | Αλέξης Ζορμπάς (Zorba the Greek) | χήρα |
1968 | Οδύσσεια (Odissea) (τηλεοπτική μίνι σειρά) | Πηνελόπη |
1969 | Ζ | Ελένη |
1971 | Τρωάδες | Ελένη |
1976 | Ο λέων της Αραβίας (The Message) | |
1977 | Ιφιγένεια | Κλυταιμνήστρα |
1979 | Ο Χριστός σταμάτησε στο Έμπολι (Cristo si è fermato a Eboli) | Τζούλια Βένερε |
1983 | Ερέντιρα (Erendira) | γιαγιά |
1993 | Πάνω, κάτω και πλαγίως | Μαρία |
1997 | Οδύσσεια (τηλεοπτική μίνι σειρά) | Αντίκλεια |
2001 | Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι (Captain Corelli’s Mandolin) | Δροσούλα |
2002 | Και το τρένο πάει στον ουρανό | Ελένα Μιχαήλοβνα |
2003 | Λόγια μιας ταινίας (Um Filme Falado) | Έλενα |
Τα τελευταία χρόνια της ζούσε στο Χιλιομόδι, τον τόπο γέννησής της, κτυπημένη από την νόσο Alzheimer.
Η παρακαταθήκη της τεράστια και μένει σε εμάς τους κληρονόμους της να την αξιοποιήσουμε. Καλό ταξίδι Ειρήνη!