Κορυδαλλός: Hi-tech και ανθρώπινες οι νέες φυλακές σε 3 χρόνια

Μέσα στα επόμενα τρία χρόνια το project «Νέος Κορυδαλλός» αναμένεται να πάρει σάρκα και οστά με μεταφορά των φυλακών σε χώρο παλιού στρατοπέδου εντός της Αττικής και δίπλα σε μεγάλο οδικό άξονα και την παράλληλη μετατροπή του χώρου του σημερινού σωφρονιστικού καταστήματος σε μεγάλο πάρκο, δίνοντας πνοή ζωής στην υποβαθμισμένη περιοχή.

Για τον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και τον υφυπουργό, αρμόδιο για την Αντεγκληματική Πολιτική Λευτέρη Οικονόμου, που τρέχει το πρόγραμμα, αποτελούν το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδίσουν και γι’ αυτό ήδη έχει συσταθεί επιτροπή όπου συμμετέχουν στελέχη της Κατεχάκη και του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και η οποία στις αρχές Σεπτεμβρίου θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει το έργο της και να παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις. Αυτές θα αφορούν το σημείο όπου θα αναγερθούν οι νέες φυλακές υποδίκων, τον τρόπο που θα χρηματοδοτηθεί το όλο εγχείρημα και φυσικά τα συστήματα ασφαλείας και τις συνθήκες διαβίωσης των κρατουμένων. Εξετάζεται το ενδεχόμενο να αποτελούν ό,τι πιο σύγχρονο υπάρχει στον τομέα της ασφάλειας, με hi-tech συστήματα (αυτόματες κάμερες υψηλής ευκρίνειας, ηλεκτρονικά κελιά ασφαλείας, ειδικοί ψυχολόγοι), με έμφαση όμως στα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων και του προσωπικού.

Οι πληροφορίες λένε ότι πέντε είναι τα πιθανά σημεία —στην ουσία παλιά στρατόπεδα— που εξετάζονται προκειμένου να παρθεί η τελική απόφαση. Μάλιστα, ενώ αρχικά συγκέντρωνε μεγάλες πιθανότητες η περιοχή του Αυλώνα, όπου υπάρχουν εγκαταστάσεις από το στρατόπεδο και τις Φυλακές Ανηλίκων που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν, εντούτοις το σχέδιο απομακρύνεται λόγω της μεγάλης απόστασης από την Αθήνα, τα δικαστήρια, τη ΓΑΔΑ και τα νοσοκομεία. Έτσι, το σημείο που θα επιλεγεί αναμένεται να βρίσκεται από τη Μαλακάσα μέχρι τον Ασπρόπυργο, κατά μήκος δηλαδή της εθνικής και της Αττικής οδού. Παράλληλα, στο νέο πλάνο για τα σωφρονιστικά καταστήματα της χώρας, που πλέον ανήκουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, προβλέπεται η πλήρης λειτουργία των Φυλακών Δράμας και Νιγρίτας Σερρών, οι οποίες ουσιαστικά υπολειτουργούν, η μεταγωγή και η κατανομή των κρατουμένων ανάλογα με τα αδικήματα και η πρόσληψη μέσω ΑΣΕΠ σωφρονιστικών υπαλλήλων που θα στελεχώσουν τις άδειες φυλακές.

Νορβηγικά πρότυπα 

Η επιτροπή που θα αποφανθεί για το πού θα δημιουργηθούν οι νέες φυλακές υποδίκων, ό,τι δηλαδή υποτίθεται πως είναι ο Κορυδαλλός, εξετάζει τους προτεινόμενους χώρους με την προοπτική για εγκαταστάσεις υψηλού επιπέδου, όπως το σωφρονιστικό ίδρυμα Halden Fengsel της Νορβηγίας, το οποίο φιλοξενεί στα κελιά του έως 252 τροφίμους.

Η Halden Fengsel, που χτιζόταν επί δέκα χρόνια με κόστος 252 εκατ., έχει χαρακτηριστεί ως η πιο «ανθρώπινη» φυλακή του κόσμου αφού κάθε κελί διαθέτει τη δική του τηλεόραση και το δικό του ντους. Υπάρχουν ιατρικό κέντρο, κλειστά γήπεδα, ακόμη και στούντιο ηχογράφησης, ενώ τα έργα τέχνης που κρέμονται στους τοίχους στοιχίζουν περισσότερο από 1 εκατ. δολάρια. Οι φυλακισμένοι μπορούν, επίσης, να περπατούν ανάμεσα στα 75 στρέμματα δάσους. Βέβαια, όπως είναι φυσικό, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει στην Ελλάδα, αφού τα δεδομένα είναι τελείως διαφορετικά, όμως μπορούν να παρθούν ιδέες για το πώς στήνεται μια σύγχρονη φυλακή, όπως το σωφρονιστικό κατάστημα Justice Centre Leoben στην Αυστρία, που θυμίζει περισσότερο ξενοδοχείο πολλών αστέρων και λιγότερο φυλακή και θεωρείται το καλύτερο στον κόσμο. Οι εισηγήσεις που δέχονται οι επιτελείς είναι να δημιουργηθεί μια σύγχρονη φυλακή βάσει διεθνών προτύπων, χωρίς υπερβολές τόσο στα συστήματα ασφαλείας όσο και στη διαβίωση των κρατουμένων.

Όσο απομακρύνεται το ενδεχόμενο ανέγερσης του νέου Κορυδαλλού στον Αυλώνα (η απόσταση είναι το μεγάλο πρόβλημα, καθώς θα απαιτούνται πολύς χρόνος και μεγάλες αστυνομικές δυνάμεις για τις μεταγωγές, ενώ θα είναι απρόσιτο και για τους δικηγόρους οι οποίοι έχουν ήδη εκδηλώσει τη δυσαρέσκειά τους σε αυτό το ενδεχόμενο) τόσο τέσσερα άλλα σημεία συγκεντρώνουν ίσες πιθανότητες να επιλεγούν από την αρμόδια επιτροπή των υπουργείων Προστασίας του Πολίτη και Εθνικής Άμυνας. Ουσιαστικά, μιλάμε για παλιά στρατόπεδα στα οποία υπάρχουν κάποιες υποδομές, οι οποίες όμως θα πρέπει να ενισχυθούν και να αναδιαμορφωθούν.

Ένα τέτοιο στρατόπεδο υπάρχει στην περιοχή της Μαλακάσας κοντά στην Αθηνών – Λαμίας και είναι δυνατή η άμεση και γρήγορη μεταγωγή των κρατουμένων. Αλλα πιθανά σημεία είναι δύο παλιά στρατόπεδα στην ευρύτερη περιοχή του Ασπροπύργου, ένα στη Φυλή και ένα ακόμη κοντά στην Ελευσίνα που προσεγγίζονται εύκολα μέσω της Αττικής οδού. Βέβαια, όπως λένε οι πληροφορίες, δεν αποκλείεται να τεθούν επί τάπητος και άλλες προτάσεις, καθώς μέχρι στιγμής όλα είναι ρευστά και καμία απόφαση δεν έχει ληφθεί. Αφού λοιπόν επιλεγεί το σημείο, σε δεύτερο χρόνο θα τεθούν οι προδιαγραφές του νέου σωφρονιστικού καταστήματος. Όπως λένε κατηγορηματικά στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, πρόκειται για φυλακές υποδίκων και όχι για σωφρονιστικό κατάστημα εκτίσεως ποινών, κάτι που σημαίνει ότι θα φιλοξενούνται όσοι δικάζονται, δεν θα είναι μακροχρόνια η παραμονή τους εκεί και συνεπώς οι έγκλειστοι θα περνούν μερικές ημέρες σε αυτές και θα εναλλάσσονται. Τα συστήματα ασφαλείας θα ελέγχονται μέσω ενός σύγχρονου κέντρου ηλεκτρονικών υπολογιστών και όλες οι κάμερες υψηλής ευκρίνειας και οι κλειδαριές θα είναι hi-tech.

Ενα τρίτο θέμα είναι ο τρόπος χρηματοδότησης, καθώς το συγκεκριμένο project θα στοιχίσει αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Οι πληροφορίες λένε ότι το χρηματοδοτικό δεν θα τεθεί ακόμη στο τραπέζι προτού βρεθεί ο χώρος, όμως οι εισηγήσεις είναι προς όλα τα επίπεδα: από το ενδεχόμενο σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα μέχρι την εύρεση ευρωπαϊκών κονδυλίων. Στην πρώτη περίπτωση μια εταιρεία θα αναλάβει την ανέγερση των νέων φυλακών βάσει των προϋποθέσεων που θα θέσουν οι μελέτες του υπουργείου και στη συνέχεια το Ελληνικό Δημόσιο θα πληρώνει ένα είδος ενοικίου-μισθώματος, ενώ σε διαφορετική περίπτωση το κόστος θα το αναλάβει το Δημόσιο αναζητώντας χρηματοδοτήσεις και κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι άλλες φυλακές 

Εκτός από τη δημιουργία των νέων φυλακών υποδίκων της Αθήνας, οι κύριοι Χρυσοχοΐδης και Οικονόμου σχεδιάζουν αναμόρφωση ολόκληρου του σωφρονιστικού συστήματος. Οι βασικοί άξονες πάνω στους οποίους θα στήσουν το φιλόδοξο αυτό εγχείρημα είναι ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα των κρατουμένων, με βελτίωση των συνθηκών κράτησης και των υποδομών και ενίσχυση της ασφάλειας.

Οι πρώτες μελέτες που έγιναν έδειξαν ότι αυτή τη στιγμή στη χώρα υπάρχει μια φυλακή στη Δράμα που δεν λειτουργεί, καθώς, ενώ είναι έτοιμες οι εγκαταστάσεις, δεν υπάρχει προσωπικό, ενώ μια δεύτερη, αυτή της Νιγρίτας Σερρών, λειτουργεί στο 50% των δυνατοτήτων και στην ουσία είναι μισή. Έτσι, υπάρχει σχέδιο για άμεση λειτουργία στο 100% των δύο φυλακών με πρόσληψη μέσω ΑΣΕΠ προσωπικού για τη στελέχωσή τους. Σε δεύτερη φάση προβλέπεται η δημιουργία καταστημάτων ειδικού τύπου, με σκοπό οι κρατούμενοι να διαχωρίζονται ανάλογα με τη φύση των αδικημάτων για τα οποία έχουν καταδικαστεί. Για παράδειγμα, είναι αδιανόητο να βρίσκονται στον ίδιο χώρο κρατούμενοι για οικονομικά αδικήματα με άλλους που έχουν καταδικαστεί για δολοφονίες ή τρομοκρατία. Τα σωφρονιστικά καταστήματα είναι ένα ιδιαίτερο πεδίο στο οποίο αναμένεται να δοθεί έμφαση αφού όλα τα στοιχεία και οι πληροφορίες των αξιωματικών και των αναλυτών της ΕΛ.ΑΣ. λένε ότι ένα μεγάλο μέρος της εγχώριας εγκληματικότητας και του οργανωμένου εγκλήματος εκπορεύεται μέσα από εκεί —κι αυτό είναι που θέλουν να ελέγξουν. Αυτό λοιπόν στο οποίο εστιάζουν είναι το ζήτημα των παράνομων επικοινωνιών των κρατουμένων με σκοπό να καταφέρουν να μαθαίνουν τι σχεδιάζεται και από ποιους μέσα στα μαφιόζικα κελιά. Και αυτό είναι ένα στοίχημα που έχουν βάλει οι επιτελείς και το οποίο, αν κερδηθεί, θα μειώσει τη βαριά εγκληματικότητα που μαστίζει τη χώρα. Πηγές της Κατεχάκη υποστηρίζουν στο «ΘΕΜΑ» ότι υπάρχουν φυλακές που λειτουργούν σε ικανοποιητικό επίπεδο, όπως της Λάρισας και των Διαβατών, όπου ακόμη και οι επικοινωνίες με κινητά τηλέφωνα των κρατουμένων είναι ελάχιστες, αλλά και άλλες με μεγαλύτερα προβλήματά, όπως για παράδειγμα ο Κορυδαλλός.

Μαλακάσα και Ασπρόπυργος

Στην έναρξη διαπραγματεύσεων για την εξεύρεση κατάλληλου χώρου δημιουργίας νέων φυλακών υψηλής ασφαλείας στην περιοχή της Αττικής, προς αντικατάσταση των Φυλακών Κορυδαλλού, προχωρά το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Στο πλαίσιο αυτό, έχουν τεθεί ήδη και εξετάζονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΓΕΕΘΑ οι δυνατότητες που υπάρχουν για την παραχώρηση ενός στρατοπέδου, ή μέρους αυτού, το οποίο θα καλύπτει τις βασικές προδιαγραφές που έχουν τεθεί από πλευράς υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Αν και η σχετική διαδικασία βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται αρχικά σε δύο εγκαταλειμμένα στρατόπεδα σε Ασπρόπυργο και Μαλακάσα, σε ένα τρίτο στην περιοχή του Μενιδίου όπου τώρα στεγάζεται το 3ο Τάγμα Υλικού Πολέμου, ενώ στο τραπέζι της συζήτησης βρίσκεται και το σενάριο παραχώρησης ενός μέρους του Κέντρου Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων στον Αυλώνα (ΚΕΤΘ).

Σε αυτή την πρώτη φάση εξεύρεσης κατάλληλου χώρου κατασκευής των νέων φυλακών, τις περισσότερες πιθανότητες εμφανίζεται να συγκεντρώνει το Στρατόπεδο «Γερακίνη» στην περιοχή της Μαλακάσας. Πρόκειται για ένα σχεδόν εγκαταλειμμένο στρατόπεδο που πληροί το σύνολο των κριτηρίων που έχουν τεθεί από πλευράς υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, είναι δηλαδή εντός Λεκανοπεδίου Αττικής, εκτός αστικού ιστού και δίπλα σε μεγάλο οδικό άξονα, δεδομένου ότι απέχει μόλις 1 χιλιόμετρο από την εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας. Το εν λόγω στρατόπεδο έχει έκταση 1.162,8 στρέμματα, χρησιμοποιείται σήμερα ως δομή φιλοξενίας προσφύγων, ενώ στεγάζει εκεί και μια μικρή μονάδα του Στρατού Ξηράς, του Τάγματος Υλικών Πυρομαχικών. Στον χώρο του στρατωνιζόταν μέχρι το 1987 η 655 Αποθήκη Βάσης Πυρομαχικών, η οποία μεταφέρθηκε μετά το δυστύχημα της έκρηξης πυρομαχικών την ίδια χρονιά.

Οι πιθανότερες λύσεις θεωρούνται πάντως η Μαλακάσα και Ασπρόπυργος.

Σε ό,τι αφορά το ΚΕΤΘ, να σημειώσουμε ότι σύμφωνα με στρατιωτικούς κύκλους πληροί και αυτό τους βασικούς όρους του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη. Θεωρείται δε ως το μεγαλύτερο στρατόπεδο των Βαλκανίων, καλύπτοντας έναν χώρο επτάμισι τετραγωνικών χιλιομέτρων (7,5 χιλιάδες στρέμματα), τα περισσότερα εκ των οποίων παραμένουν, πλέον, ανεκμετάλλευτα.

Από την άλλη πλευρά ως προς το εγκαταλειμμένο στρατόπεδο του Ασπροπύργου, οι εγκαταστάσεις του είχαν βρεθεί και παλαιότερα στο επίκεντρο διαπραγμάτευσης μεταξύ του υπουργείου Εθνικής Άμυνας και του υπουργείου Δικαιοσύνης (σ.σ.: είχε μέχρι και πρότινος την αρμοδιότητα των σωφρονιστικών ιδρυμάτων), με σκοπό τη μετατροπή τους σε χώρους κράτησης καταδίκων για οικονομικά εγκλήματα. Αντίθετα, λίγο πιο διαφορετική είναι η περίπτωση του στρατοπέδου του 3ου ΤΥΛ, δεδομένου ότι είναι ενεργό στρατόπεδο, οπότε θα πρέπει να γίνει μεταφορά των εγκαταστάσεών του σε άλλο χώρο προκειμένου να αδειάσει.