O Όσιος Ιωάννης ο Ρώσος, τιμάται κάθε χρόνο από την εκκλησία μας στις 27 Μαΐου. Το Λείψανο του Οσίου βρίσκεται αδιάφθορο στο ομώνυμο Προσκύνημα Προκοπίου Ευβοίας. Ο Ιερός Ναός του Αγίου Ιωάννου το Ρώσσου λειτουργεί ως Προσκυνηματικός Ναός, κάτω από την άμεση εποπτεία της Ιεράς Μητροπόλεως Χαλκίδος.

Ο Άγιος εμφανίστηκε στον ύπνο ενός γέροντα ιερέα ζητώντας του να γίνει ανακομιδή του ιερού λειψάνου του. Οι Χριστιανοί έκαναν την ανακομιδή του λειψάνου του Αγίου και το τοποθέτησαν σε μια λάρνακα κάτω από την Αγία Τράπεζα του Ναού του Αγίου Γεωργίου, στον οποίο προσευχόταν ο Άγιος εν όσο ήταν στη ζωή.

Το 1832 οι Τούρκοι προσπάθησαν να αποτεφρώσουν το ιερό λείψανου του Αγίου Ιωάννου, όταν ο αντιβασιλέας της Αιγύπτου Ιμπραήμ Πασάς επαναστάτησε εναντίον του Σουλτάνου Μαχμούτ Β’, ο οποίος έστειλε τον Ογλού Οσμάν να καταπνίξει την επανάσταση. Μετά από άγρια μάχη το χωριό διαλύθηκε και οι εκκλησίες βεβηλώθηκαν. Αν και έβαλαν φωτιά και έριξαν εκεί ακόμη και το σκήνωμα του Αγίου, εκείνο παρέμεινε αδιαλώβητον και προς μεγάλη έκπληξη των Τούρκων δεν έγινε στάχτη.

Όταν το 1834 ή 1868 κτίστηκε στο Προκόπι, της Μικράς Ασίας, ένας μεγάλος Ναός του Μεγάλου Βασιλείου, μεταφέρθηκε εκεί το λείψανο του Αγίου Ιωάννου του Ρώσου. Τρεις φορές όμως επέστρεφε το βράδυ το Ιερό Λείψανο του Αγίου στον παλαιό ναό, ενώ οι πιστοί το μετέφεραν την ημέρα στον νέο Ναό. Μετά από πολλές αγρυπνίες μεταφέρθηκε μόνιμα πλέον το λείψανό του στον νέο Ναό. Σε αυτόν το ναό έμεινε ο Άγιος μέχρι το 1924. Με την ανταλλαγή ελληνικών και οθωμανικών πληθυσμών που έλαβε χώρα τότε, μεταφέρθηκε και το Ιερό Λείψανο του Αγίου Ιωάννη του Ρώσσου στο Προκόπι Ευβοίας (διαμέσου λιμανιού της σημερινής νοτιοανατολικής Τουρκίας, καθώς και της Χαλκίδος), όπου εγκαταστάθηκαν οι Έλληνες που ζούσαν στο Προκόπι της Μικράς Ασίας. Η μεταφορά στο Προκόπι Ευβοίας έγινε χάρη στις προσπάθειες του Παναγιώτη Παπαδοπούλου. Ο αείμνηστος Παναγιώτης Παπαδόπουλος ναύλωσε με δική του δαπάνη το πλοίο «Βασίλειος Δεστούνης», με το οποίο, εκτός από το σκήνωμα του Αγίου, μεταφέρθηκαν στην Ελλάδα και 800 πατριώτες. Το πλοίο μετέβη αρχικά από την Μικρά Ασία στη Ρόδο, στη συνέχεια στη Χαλκίδα και κατόπιν στο Προκόπι Ευβοίας. Στη Ρόδο το πλοίο παρέμεινε ακινητοποιημένο για άγνωστο λόγο και γυρόφερνε στο ίδιο σημείο. Τότε ο Παναγιώτης Παπαδόπουλος υπενθύμισε στον καπετάνιο την παρουσία του ιερού σκηνώματος στο αμπάρι. Αμέσως δόθηκε εντολή να το ανεβάσουν στον κυρίως χώρο του πλοίου και έτσι συνεχίστηκε ανεμπόδιστα η πορεία προς τη Χαλκίδα.

Το 1930 άρχισε να χτίζεται ναός προς τιμή του Αγίου, ο οποίος ολοκληρώθηκε μετά από πολλούς κόπους των πιστών το 1951. Τη μνήμη του Οσίου την εορτάζει η Εκκλησία μας κάθε χρόνο στις 27 Μαΐου και μαζεύει πλήθος πιστών. Η εορτή αυτή επεκράτησε από τα πρώτα χρόνια της εγκαταστάσεως των Προκοπιέων στην Εύβοια, προτού ακόμη κτισθεί ο Ιερός Ναός του Οσίου. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά δημοσιεύματα: Στην τοπική εφημερίδα «Η ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ» γίνεται αναφορά:

«Την 27ην Μαίου εορτήν του Οσίου Ιωάννου του Ομολογητού, ούτινος το σεπτόν σκήνωμα εύρηται εν τω Προκοπίω Ευβοίας (Αχμέτ – Αγά) τελείται θρησκευτική πανήγυρις χοροστατούντος του Σεβ. Μητροπολίτου Χαλκίδος κ. Γρηγορίου. Εις την εορτήν εκλήθησαν όπως παραστούν, ο κ. Πρόεδρος της Κυβερνήσεως και άπαντες ο λοιποί επίσημοι. Παρακαλούνται όθεν πάντες οι φιλέορτοι, όπως τιμήσωσι την εορτήν του θαυματουργου Αγίου. Συγκοινωνία από Χαλκίδος εώς το δροσόλουστον Προκόπιον γενήσεται δι’ αυτοκινήτων. Εις τους προσκυνητάς θέλει παρασχεθή πάσα ευκολία διαμονής».

Στην ίδια εφημερίδα δημοσιεύεται το 1936 ρεπορτάζ με τον τίτλο: Ο Πανηγυρισμός του Οσίου Ιωάννου Ομολογητού εν Προκοπίω Ευβοίας.

«Μέσα σε μια υποβλητική ατμόσφαιρα πηγαίας κατανύξεως και θρησκευτικής μεγαλοπρεπείας ετελέσθη την 27ην Μαΐου έν Προκοπίω (Αχμέτ-Αγά) Ευβοίας η πανήγυρις του Αγίου Ιωάννου του Ρώσσου, όπου σύσσωμον το Ιερόν Αυτού λείψανον. Το γεγονός ότι χιλιάδες κόσμου παρηκολούθησαν με αγνή χριστιανική ευλάβεια την επιβλητική αυτή εκκλησιαστική εορτή αποδεικνύει πόσο είναι ζωηρό και αδιάπτωτο το θρησκευτικό συναίσθημα του λαού… κόσμος πάσης τάξεως εξ όλων των μερών της Έλλάδος…παρηκολούθησε με συγκινητική πίστη την Ιεράν λιτανείαν, της οποίας προεπορεύετο ο Μητροπολίτης Χαλκίδος, περιστοιχούμενος υπό του Πρωτοσυγκέλλου κ. Βασιλείου Κωνσταντίνου και εικοσάδος κληρικών των περιφερειών των τέως Δήμων Κηρέως, Νηλέως, Αιγαίων κ.λπ. Η μαγευτική τοποθεσία με την πληθώρα των παχυσκίων πλατάνων κ.λπ. δένδρων και το μεγαλείον της φύσεως παρείχε εις τους εορταστάς την καλλιτέραν απόλαυσιν, η δε τάξις παρά την κοσμοπλημμύραν ετηρήθη, χάρις εις τον αστυνόμον κ. Δ. Χριστοδουλίδην, παραδειγματική. Σχετικάς φωτογραφίας, από την περιφοράν του αγίου λειψάνου απεστείλαμεν και εδημοσιεύθησαν εις τας αθηναϊκάς συναδέλφους… »

Ν.Προκόπιο Ευβοίας,Λιτανεία 27.5.1940(Φωτ. κ. Χρήστου Γιακομίδη)

Για χιλιάδες προσκυνητών κάνει λόγο το Μάϊο του 1954 η τοπική εφημερίδα «ΠΑΝΕYΒΟΪΚΟΝ ΒΗΜΑ» και η ίδια σε πρωτοσέλιδο εκτενές άρθρο, μας πληροφορεί πως «εωρτάσθη εις Ν. Προκόπιον η μνήμη του Οσίου Ιωάννου το έτος 1969».

«Με κάθε μεγαλοπρέπεια εωρτάσθη και εφέτος η εορτή του αγίου Ιωάννου του Ρώσσου εις το Νέον Προκόπιον. Χιλιάδες λαού από ολόκληρον την Ελλάδα και ιδιαιτέρως την Εύβοιαν, Θεσσαλίαν και Αττικήν-Στερεάν είχαν κατακλύσει τον Ναόν και τους γύρω χώρους από τριημέρου, διά να λάβουν μέρος εις την εορτήν και ασπασθούν το ιερόν λείψανον του Οσίου. Την παραμονήν ετελέσθη πανηγυρικός Μέγας Εσπερινός… Την ημέραν της εορτής ετελέσθη Αρχιερατικόν Συλλείτουργον προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Θηβών και Λεβαδείας κ. Νικοδήμου, τη συμμετοχή των Μητροπολιτών Αττικής και Μεγαρίδος κ. Νικοδήμου, Καρυστίας κ. Σεραφείμ και Χαλκίδος κ. Νικολάου. Τον Θείον Λόγον εκήρυξεν ο Σεβασμιώτατος Μητοπολίτης κ. Σεραφείμ.Της επακολουθησάσης λιτανείας του σκηνώματος του Οσίου, εκτός των Σεβ. Μητρωπολιτών,μετέσχε δεκάς Αρχιμανδριτών και πεντηκοντάς Ιερέων.Ηκολούθησαν δε πάσαι αι αρχαί του Νομού, με επικεφαλής τον κ. Νομάρχην και τον Στρατ. Διοικητήν, τμήματα Στρατού, η φιλαρμονική Χαλκίδος και χιλιάδες λαού. Εις την πλατείαν είχε στηθή καλαίσθητος εξέδρα επί της οποίας εναπετέθη το Ιερόν Σκήνωμα, ανεπέμφθη δέησις και ωμίλησε δι’ ολίγων ο Σεβ. Μητροπολίτης Χαλκίδος. Η εορτή εφέτος παρουσίασε μίαν ιδιαιτέραν εκκλησιαστικήν πρωτοτυπίαν, η όποία ηυχαρίστησε πολύ και ωφέλησε τους προσκυνητάς. Καθ’ όλον το διάστημα της νυκτός εγένοντο ιεραί ακολουθίαι μετά συντόμου θείου κηρύγματος. Εγένοντο ειδικαί δεήσεις, υπέρ των άσθενών και ιδιαιτέρως των καρκινοπαθών, υπέρ των αποδήμων και των ναυτιλομένων, υπέρ της νεότητος και πρωινή Θεία Λειτουργία…».

Στον Ιερό Προσκυνηματικό Ναό πλέον υπάρχει και ιερό εξομολογητήριο για την εξομολόγηση των πιστών ενώ εκτός από την πνευματική ανάπαυση, ξεκουράζεται στο σύγχρονο και ευπρεπέστατο ξενώνα και το σώμα του ταξιδιώτη προσκυνητή. Ο ξενώνας αυτός θεμελιώθηκε το 1977 και εγκαινιάσθηκε το 1989, από τον αοίδιμο Μητροπολίτη Χαλκίδος κυρό Χρυσόστομο Α (Βέργη). Είναι δυναμικότητος 160 κλινών και περιλαμβάνει εκτός από τα υπνοδωμάτια και αίθουσες διαλέξεων και συνεδρίων, Μουσείο, τραπεζαρίες κ.λπ. βοηθητικούς χώρους.

Μέχρι σήμερα, μεταξύ άλλων, έχει φιλοξενήσει Ιερατικά Συνέδρια, Πανορθόδοξες Συνδιασκέψεις, που διεξάγονται υπό την αιγίδα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος για την αντιμετώπιση των αιρέσεων και των παραθρησκευτικών ομάδων, αλλά και λειτουργικά συμπόσια και εκδηλώσεις.

Όμως το Ιερό προσκύνημα, εκτός των ανωτέρω, επιτελεί και άλλης μορφής σπουδαίο φιλανθρωπικό έργο.

Ενισχύει σημαντικά το προνοιακό έργο της Ιεράς Μητροπόλεως. Συνδράμει οικονομικά τη λειτουργία όλων των Φιλανθρωπικών Ιδρυμάτων της, ενώ αποτελούσε και εξακολουθεί να αποτελεί την κύρια πηγή χρηματοδοτήσεως ενός σπουδαιότατου και πολυδάπανου εκκλησιαστικού έργου: της ανεγέρσεως και λειτουργίας των κατασκηνωτικών εγκαταστάσεων στην παραθαλάσσια περιοχή «Ταξιάρχης» Ηλίων, σε έκταση 46 στρεμμάτων, οι οποίες φιλοξενούν κάθε χρόνο 800 παιδιά σε 6 κατασκηνωτικές περιόδους.

Ενισχύει, ακόμη, πολλές περιπτώσεις απόρων φοιτητών, ασθενών και λοιπών αναξιοπαθούντων, μεριμνά για την έκδοση επιστημονικών συγγραμάτων και άλλων ωφέλιμων βιβλίων και φροντίζει για τη μελέτη και εκτέλεση κοινωφελών έργων στην περιοχή του Δημοτικού Διαμερίσματος Προκοπίου,ένώ ήδη άρχισε η μετατροπή του παλαιού Ξενώνος του Ι. Προσκυνήματος σε Μουσειακό Χώρο Μικρασιατικού Πολιτισμού.

πηγή: ekklisiaonline.gr