Γ. Πατούλης: Δεν πάω στην Περιφέρεια Αττικής να καταμετρήσω κομματικές δυνάμεις

Εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη παραχώρησε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων , ο πρόεδρος της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας Γιώργος Πατούλης, ενόψει του συνεδρίου της, οι εργασίες του οποίου ξεκινούν τη Δευτέρα.

Ο κ. Πατούλης τονίζει ότι στο συνέδριο χρέος όλων είναι «να αφήσουμε τις όποιες κομματικές ή παραταξιακές ταυτότητες και να αντιμετωπίσουμε τα ανοικτά ζητήματα του θεσμού μας με ειλικρίνεια και διάθεση για υπερβάσεις». Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, υποστηρίζει ότι « έρχονται μαύρες μέρες για την Αυτοδιοίκηση» εξαιτίας της πρόσφατης μεταρρύθμισης στο θεσμικό πλαίσιο της Αυτοδιοίκησης αλλά και λόγω των περικοπών στη χρηματοδότηση της. «Η κυβέρνηση εξασφάλισε τα 4,225 δισ. ευρώ από 6,9 δισ. που απαιτούνται ως πρωτογενές πλεόνασμα, μόνον από την Τοπική Αυτοδιοίκηση», αναφέρει. Ο κ. Πατούλης προειδοποιεί επίσης ότι από την εφαρμογή της απλής αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές οι δήμοι θα οδηγηθούν σε παραλυσία . Αναφερόμενος στην υποψηφιότητα του για την Περιφέρεια Αττικής, τονίζει ότι το επέλεξε για να διεκδικήσει «αυτά που η Αθήνα, αλλά και οι υπόλοιποι δήμοι της Αττικής δικαιούνται, μέσα από ένα άλλο “ πόστο”, που έχει μεγαλύτερες δυνατότητες άσκησης πολιτικής». Ενώ για την υποστήριξη της ΝΔ στην υποψηφιότητα του , δηλώνει: «Με καθοδηγούν οι αρχές κι αξίες μου, όχι η κομματική μου ταυτότητα, την οποία ασφαλώς και δεν απαρνούμαι».

Αναλυτικά η συνέντευξη του Γιώργου Πατούλη στον δημοσιογράφο Δημήτρη Βέλλα για το Αθηναϊκό- Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων

Ερ: Σε λίγες ημέρες πραγματοποιείται το συνέδριο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) της οποίας είστε πρόεδρος .Ποιά είναι τα θέματα που θα βρεθούν στο επίκεντρο των εργασιών του;

Απ: Η «επόμενη μέρα» στην Αυτοδιοίκηση μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου Κλεισθένης, αλλά και η επικείμενη Συνταγματική Αναθεώρηση θα είναι, όπως αποφασίστηκε από το ΔΣ της ΚΕΔΕ, οι βασικές θεματικές ενότητες του Συνεδρίου.

Τις εργασίες του Συνεδρίου μας θα απασχολήσουν επίσης και ζητήματα που σχετίζονται με την κοινωνική πολιτική, την απασχόληση, την πολιτική προστασία, τα οικονομικά και θεσμικά θέματα της Αυτοδιοίκησης, την επιχειρηματικότητα, το περιβάλλον αλλά και τις αναπτυξιακές δυνατότητες και προοπτικές των δήμων.

Πρόκειται για ένα συνέδριο το οποίο διεξάγεται σε μία πολύ κρίσιμη συγκυρία για την Αυτοδιοίκηση, αλλά και την Πατρίδα μας. Καλούμαστε όλοι οι αιρετοί της Αυτοδιοίκησης να δώσουμε μαζικό παρών στις εργασίες του, να τοποθετηθούμε με ωριμότητα και υπευθυνότητα, ώστε να πάρουμε αποφάσεις για όλα τα ανοιχτά ζητήματα που μας απασχολούν, προκειμένου να δοθούν επιτέλους ριζικές λύσεις, με αναπτυξιακό πρόσημο.

Σε αυτό το τελευταίο συνέδριο πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του προσεχούς Μαΐου, οφείλουμε όλοι να αφήσουμε τις όποιες κομματικές ή παραταξιακές ταυτότητες και να αντιμετωπίσουμε τα ανοικτά ζητήματα του θεσμού μας με ειλικρίνεια και διάθεση για υπερβάσεις. Αυτό είναι το χρέος μας απέναντι στη χώρα και στους πολίτες.

Ερ: Έχουν παρέλθει σχεδόν έξι μήνες από την ψήφιση του νέου θεσμικού πλαισίου, που διέπει την Αυτοδιοίκηση, τον νόμο «Κλεισθένη». Η «επόμενη μέρα» για την Αυτοδιοίκηση από την ψήφιση του νόμου «Κλεισθένη», ποια είναι;

Απ: Η επόμενη μέρα για την Αυτοδιοίκηση, θα είναι δύσκολη. Έχουμε επισημάνει από την αρχή, ότι ο Κλεισθένης δεν λύνει κανέναν από τα μεγάλα ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία του θεσμού. Αντίθετα, τα μεγενθύνει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο, που θα προκαλέσει σε όλους τους δήμους, ακινησία. Θα νεκρώσουν οι λειτουργίες μας, δεν θα γίνεται κανένα έργο, αφού κανένας υπηρεσιακός παράγοντας δεν θα υπογράφει, υπό τον φόβο μελλοντικού καταλογισμού.

Επίσης, ο Κλεισθένης δεν λύνει το ζήτημα της επικάλυψης αρμοδιοτήτων κι ευθυνών μεταξύ των διαφόρων επιπέδων Διοίκησης. Παραπέμπει το ζήτημα αυτό η κυβέρνηση στη συνταγματική αναθεώρηση, αλλά στην πρόταση της που παρουσίασε για τα άρθρα που προτείνει να αλλάξουν, δεν υπάρχει καμία αναφορά σε άρθρα που αφορούν την αναβάθμιση της αυτοδιοίκησης και την προώθηση της αποκέντρωσης.

Έξι μήνες μετά διαπιστώνουμε ότι τίποτε δεν άλλαξε όσον αφορά την ενίσχυση της οικονομικής ανεξαρτησίας των δήμων, ενώ ο Κλεισθένης δεν ενσωμάτωσε κρίσιμα ζητήματα στρατηγικής ενίσχυσης της αποκέντρωσης και προώθησης της Πολυεπίπεδης Διακυβέρνησης.

Δυστυχώς χάσαμε την ευκαιρία να αξιοποιήσουμε την ευρωπαϊκή εμπειρία και τις καλύτερες πρακτικές, από τις χώρες της Ευρώπης που έχουν εκσυγχρονίσει το μοντέλο λειτουργίας τους, μεταφέροντας πόρους, ευθύνες κι αρμοδιότητες από το κεντρικό κράτος στην Αυτοδιοίκηση.

Οι «μαύρες μέρες» που έρχονται για την αυτοδιοίκηση επιβεβαιώνονται όμως κι από τον προϋπολογισμό του 2019. Πρόκειται για ένα «Προϋπολογισμό του Παραλογισμού», που στόχο έχει να στραγγαλίσει τις τοπικές κοινωνίες και τους δήμους. Δυστυχώς, αυτός ο προϋπολογισμός είναι κατώτερος των περιστάσεων. Τα όσα προβλέπει δεν δείχνουν καμία προοπτική ανάπτυξης για τις τοπικές κοινωνίες και σε καμία περίπτωση δεν αφήνουν το παραμικρό περιθώριο για την αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής των πολιτών το επόμενο διάστημα.

Από την επεξεργασία των στοιχείων του σχεδίου κρατικού προϋπολογισμού 2019 που αφορούν κωδικούς για την Τοπική Αυτοδιοίκηση προκύπτει ότι στην πράξη δεν εφαρμόζεται ο νόμος 3852/2010, με συνέπεια η Τοπική Αυτοδιοίκηση να έχει σημαντικές απώλειες πόρων, οι οποίες ξεπερνούν τα 4,2 δισ. ευρώ.

Επιπλέον διαπιστώνεται ότι υπάρχουν μειώσεις στις επιχορηγήσεις, τόσο των κοινωνικών δαπανών, όσο και του Τακτικού Προϋπολογισμού.

Την ίδια ώρα διαπιστώνεται αύξηση των πόρων της Αυτοδιοίκησης μέσω φόρων, ενώ δεν εντοπίζεται σε κανένα σημείο πρόβλεψη για το κόστος μισθοδοσίας για τις περίπου 3.250 μόνιμες προσλήψεις εργαζομένων στο Πρόγραμμα Βοήθεια στο Σπίτι. Συγκεκριμένα:

– Στον Κρατικό Προϋπολογισμό 2019 οι ΚΑΠ προς τους δήμους εμφανίζονται μειωμένοι κατά 642 εκατ. ευρώ .

– Από 2,402 εκατ. ευρώ το 2018, σε 1,760 εκατ. ευρώ το 2019.

– Την ίδια ώρα η πολιτική αυθαίρετης εφαρμογής του 3852/2010 έχει ως συνέπεια η Τοπική Αυτοδιοίκηση να εισπράξει 1,760 δισ. ευρώ από τους ΚΑΠ για το 2019, τη στιγμή που το ποσό θα έπρεπε να ανέρχεται στα 5,985 δισ. ευρώ.

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η κυβέρνηση εξασφάλισε τα 4,225 δισ. Ευρώ από 6,9 δισ. που απαιτούνται ως πρωτογενές πλεόνασμα, μόνον από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Τη στιγμή που αυξάνει το κόστος λειτουργίας του Κεντρικού Κράτους για να εξυπηρετήσει την κομματική της πελατεία, περικόπτει τους πόρους της Αυτοδιοίκησης, σε βάρος των τοπικών μας κοινωνιών.

Ερ: Επανειλημμένα έχετε εκφράσει τη βεβαιότητά σας, ότι η εφαρμογή της απλής αναλογικής στις αυτοδιοικητικές εκλογές του ερχόμενου Μαΐου, θα έχει καταστροφικές συνέπειες στην ομαλή λειτουργία των ΟΤΑ. Πού εδράζεται αυτή η πεποίθησή σας;

Απ: Πιστεύω ότι η εφαρμογή του νέου εκλογικού συστήματος θα οδηγήσει σε ακυβερνησία και πλήρη λειτουργική αναποτελεσματικότητα τους δήμους, παραβιάζοντας τη συνταγματική επιταγή, με άμεσες αρνητικές επιπτώσεις τόσο για τους πολίτες, όσο και για τη χώρα. Θα υποχρεώσει τις δημοτικές παρατάξεις που έχουν τη σχετική, αλλά όχι και την απόλυτη πλειοψηφία, να συναλλάσσονται διαρκώς, σε όλη τη διάρκεια της θητείας, με τις παρατάξεις της μειοψηφίας, προκειμένου να παρθούν αποφάσεις που αφορούν κρίσιμες λειτουργίες του δήμου σε καθημερινή βάση. Κι αν στην περίπτωση της κοινοβουλευτικής μας δημοκρατίας υπάρχει η πρόβλεψη της διάλυσης τη Βουλής και της προκήρυξης εκλογών, σε περίπτωση που δεν καταστεί δυνατή η συνεργασία περισσοτέρων του ενός, κομμάτων για τον σχηματισμό κυβέρνησης, στην αυτοδιοίκηση δεν υπάρχει τέτοια πρόβλεψη. Οι δήμοι θα είναι υποχρεωμένοι να λειτουργήσουν σε καθεστώς πολιτικής αστάθειας. Γεγονός που θα οδηγήσει σε πλήρη απαξίωση τον θεσμό της Αυτοδιοίκησης.

Θέλω να επισημάνω ότι η αλλαγή του εκλογικού συστήματος, δεν συνιστά ούτε μεταρρύθμιση, ούτε δομική αλλαγή στη λειτουργία του κράτους και της αυτοδιοίκησης. Κι αυτό που χρειαζόμαστε περισσότερο από ποτέ σήμερα, δεν είναι άλλο εκλογικό σύστημα. Αλλά αλλαγές στον τρόπο που διοικείται το κράτος και οι θεσμοί του. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι δήμοι δεν θα λυθούν με την απλή αναλογική, αλλά με απλή λογική. Με αποκέντρωση ρόλων, ευθυνών κι αρμοδιοτήτων, με τη μεταβίβαση των αναγκαίων πόρων για να μπορούμε να κάνουμε έργα, να προσφέρουμε υπηρεσίες, να λειτουργούμε τις κοινωνικές μας δομές.

Ένας άλλος λόγος, που αποδεικνύει ότι υποκρύπτονται μικροκομματικές σκοπιμότητες, είναι η υιοθέτηση όχι ενός, αλλά δύο διαφορετικών εκλογικών συστημάτων. Αναλογικό, με ξεχωριστά ψηφοδέλτια παρατάξεων για τις περιφέρειες και τους δήμους. Και πλειοψηφικό, με ενιαίο ψηφοδέλτιο για τις τοπικές κοινότητες κάτω των 500 κατοίκων. Για πρώτη φορά στην μεταπολιτευτική Ελλάδα οι εκλογές της αυτοδιοίκησης είναι πιθανόν να διεξαχθούν με δύο διαφορετικά εκλογικά συστήματα.

Δεν πρέπει επίσης να υποτιμήσουμε το γεγονός ότι με την υιοθέτηση της απλής αναλογικής διευκολύνεται η είσοδος στα θεσμικά όργανα της Αυτοδιοίκησης εκπροσώπων εξω-πολιτικών συμφερόντων ή πολιτικών μειοψηφιών, που εκφράζουν τα άκρα. Θα αποκτήσουν ρόλο και φωνή περιθωριακές μέχρι σήμερα πολιτικές θέσεις και απόψεις , με ότι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα της δημοκρατίας μας.

Πιστεύω πραγματικά, ότι η απλή αναλογική θα βάλει τέλος στο περιβάλλον πρωτοφανούς πολιτικής σταθερότητας που λειτουργεί όλα αυτά τα χρόνια η Αυτοδιοίκηση. Σε αντίθεση με την κεντρική πολιτική σκηνή, η οποία χαρακτηρίζεται τα τελευταία κυρίως χρόνια από αστάθεια και διαρκείς εναλλαγές κυβερνήσεων, πριν καν λήξουν οι κοινοβουλευτικές τους θητείες. Δεν βλέπω δηλαδή γιατί ένας δήμαρχος που έχει λάβει τη δεύτερη Κυριακή πάνω από 51%, κι αποδεδειγμένα διαθέτει πολύ ισχυρή πολιτική νομιμοποίηση, να μην έχει το δικαίωμα να υλοποιήσει το πρόγραμμά του, χωρίς να είναι αναγκασμένος να κάνει πολιτική συναλλαγή κάτω από το τραπέζι.

Θεωρώ ότι το εκλογικό σύστημα θα πρέπει να προσαρμόζεται στις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες στις οποίες καλείται να επιτελέσει τη λειτουργία της η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Ερ: Τι θα μπορούσε να γίνει έστω και την «επομένη», ώστε να μετριασθούν οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις και διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία των ΟΤΑ;

Απ: Να αλλάξει ο Κλεισθένης και να υιοθετηθούν οι τεκμηριωμένες προτάσεις που έχουμε καταθέσει για αλλαγή στο μοντέλο λειτουργίας του Κράτους. Η Ελλάδα και η αυτοδιοίκηση δεν χρειάζονται προσωρινές λύσεις και εκ των υστέρων διορθωτικές παρεμβάσεις, απαιτούν λύσεις με προοπτική. Πολιτικές που υπηρετούν τις επόμενες γενιές κι όχι τις επόμενες εκλογές.

Ερ: Επιλέξατε τελικά να θέσετε υποψηφιότητα για περιφερειάρχης Αττικής. Γιατί δεν θελήσατε να είστε υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων;

Απ: Επέλεξα «να δώσω τη μάχη» για τη θέση ευθύνης, που θα μου επιτρέψει να είμαι χρήσιμος στους πολίτες και της Αθήνας , αλλά και των 66 δήμων της Αττικής. Αποφάσισα να διεκδικήσω αυτά που η Αθήνα, αλλά και οι υπόλοιποι δήμοι της Αττικής δικαιούνται, μέσα από ένα άλλο «πόστο», που έχει μεγαλύτερες δυνατότητες άσκησης πολιτικής. Μεγαλύτερη οικονομική ανεξαρτησία κι αυτοτέλεια. Ουσιαστικές αρμοδιότητες.

Για να έχω περισσότερες δυνατότητες να αντιμετωπίσω με δίκαιο και ισότιμο τρόπο, χωρίς κομματικές παρωπίδες, τα μεγάλα ανοικτά ζητήματα που απασχολούν την καθημερινότητα των 4.000.000 πολιτών, της Αθήνας και του Λεκανοπεδίου Αττικής.

Ερ: Λέτε συχνά ότι οι αυτοδιοικητικοί τη μόνη «φανέλα» που πρέπει να φορούν είναι αυτή της « Εθνικής Ελλάδος». Ωστόσο για την υποψηφιότητά σας για την Περιφέρεια Αττικής, λάβατε κομματικό χρίσμα . Πώς το σχολιάζετε αυτό;

Με τιμά ασφαλώς η στήριξη του Κυριάκου Μητσοτάκη και της Νέας Δημοκρατίας. Όμως ούτε εγώ σκοπεύω, ούτε ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας μού ζήτησε, να είμαι ένας κομματικός Περιφερειάρχης. Αυτό που και οι δύο θέλουμε, είναι να είμαι ένας αποτελεσματικός Περιφερειάρχης, προς όφελος των πολιτών της Αττικής. ‘Αλλωστε έχω αποδείξει αυτά τα 20 χρόνια που ασχολούμαι με την Αυτοδιοίκηση, ότι δεν λειτουργώ με κομματική λογική. Γιατί γνωρίζω από πρώτο χέρι, ότι τα προβλήματα των πολιτών δεν έχουν ούτε κόμμα, ούτε χρώμα, είναι ίδια για όλους. Με καθοδηγούν οι αρχές κι αξίες μου, όχι η κομματική μου ταυτότητα, την οποία ασφαλώς και δεν απαρνούμαι.

Ερ: Επανειλημμένα από τη θέση του προέδρου της ΚΕΔΕ, έχετε ασκήσει έντονη κριτική στο πώς αντιμετωπίζει την Τοπική Αυτοδιοίκηση, τους δήμους , η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση. Εσείς τι δεσμεύεστε ότι θα πράξετε;

Απ: Η δική μου αυτοδιοικητική πρόταση στέλνει ένα πολύ καθαρό μήνυμα. Το μήνυμα της συνεργασίας. Το μήνυμα της ενότητας, της ειλικρίνειας και της ευθύνης. Η δική μου υποψηφιότητα δεν θα στηριχτεί στον λαϊκισμό και τα ψέματα. Δεν πάω να καταμετρήσω κομματικές δυνάμεις, ούτε να γίνω χαλίφης στη θέση του χαλίφη. Στη δική μου λογική όλοι είμαστε ισότιμοι και η δική μου πολιτική πρόταση αφορά την υιοθέτηση ενός νέου, περισσότερο αποτελεσματικού μοντέλου διοίκησης της Περιφέρειας. Χωρίς καλά και κακά παιδιά, χωρίς κομματικό πρόσημο και διαβατήριο.

Έχω τη βούληση να ενώσω όλες τις δημιουργικές δυνάμεις της Περιφέρειας, να συνεργαστώ με όλους τους συναδέλφους δημάρχους, στη βάση της ισοτιμίας και της ειλικρίνειας. Χωρίς να κάνουμε κανενός είδους διάκριση κομματική, ιδεολογική. Στόχος μας είναι να πάμε τις τοπικές κοινωνίες μας μπροστά. Και το στόχο αυτό, θα τον πετύχουμε.

Ερ: Σε ό,τι αφορά τη Μητροπολιτική Αυτοδιοίκηση που αναφέρεστε συχνά . Πόσο εφικτό αυτό είναι; Τι συγκεκριμένα θα πρέπει να αλλάξει στην « αρχιτεκτονική» δομή τόσο της Αυτοδιοίκησης όσο και του γενικότερου δημόσιου τομέα (υπουργεία, φορείς κλπ);

Απ: Ο «Κλεισθένης» δεν ασχολήθηκε καθόλου με την έννοια της Μητροπολιτικής Διακυβέρνησης. Προφανώς οι εμπνευστές του νομοσχεδίου έχουν άλλο μοντέλο οργάνωσης στο μυαλό τους, αγνοώντας τις αλλαγές που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρέπει όμως να αντιληφθούμε ότι ο αποτελεσματικός σχεδιασμός, διοίκηση και διαχείριση των μητροπολιτικών περιοχών θα αποτελεί στο άμεσο μέλλον στρατηγική προτεραιότητα, που θα επηρεάσει τόσο την ποιότητα ζωής μεγάλου ποσοστού Ελλήνων πολιτών όσο και την αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητας της χώρας.

Η διοίκηση μιας μητροπολιτικής περιοχής απαιτεί τη συστημική συνεργασία όλων των διοικητικών επιπέδων, δηλαδή την Πολυεπίπεδη Διακυβέρνηση, η οποία στις μητροπολιτικές περιοχές, όπως είναι στη χώρα μας το Λεκανοπέδιο της Αθήνας και ευρύτερα η Αττική, καθώς και η Θεσσαλονίκη, αποκτά τα χαρακτηριστικά της Μητροπολιτικής Διακυβέρνησης.

Σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες, σε μια μητροπολιτική περιοχή υπάρχει ένας ενιαίος μητροπολιτικός φορέας που συγκεντρώνει όλες τις αρμοδιότητες της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Στην Ελλάδα, το Σύνταγμά μας δεν προβλέπει αυτή τη δυνατότητα και επομένως στην επόμενη τροποποίησή του, εάν θέλουμε ενιαίο μητροπολιτικό φορέα, αυτό πρέπει να προβλεφθεί ρητά στο κείμενο του Συντάγματος. Μέχρι τότε, απαιτείται η συστημική διαβαθμιδική συνεργασία της δευτεροβάθμιας και της πρωτοβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης.