ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΓΑΖΑ: ΕΝΑ ΑΚΟΜΗ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ ΣΤΟΝ ΚΥΚΛΟ ΑΙΜΑΤΟΣ, ΜΙΑ ΕΠΙΔΕΙΞΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΑΚΡΑΙΩΝ ΦΑΝΑΤΙΚΩΝ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΠΛΕΥΡΕΣ

«Εμείς που σας πολεμήσαμε, σας λέμε σήμερα με δυνατή και ξεκάθαρη φωνή: Φθάνει πια με το αίμα και τα δάκρυα. Αρκετά!».

Γιτζάκ Ράμπιν, δολοφονημένος Πρωθυπουργός του Ισραήλ

Η εποχή που το όραμα για ειρήνευση στην Μέση Ανατολή, βρέθηκε πολύ κοντά στο να γίνει πραγματικότητα· η εποχή που δύο ηγέτες έκαναν την προσωπική τους υπέρβαση απομονώνοντας τις φωνές των φανατικών και έθεσαν προτεραιότητα την πρόοδο και την ευημερία των πολιτών τους, μοιάζει πολύ μακρινή. Η αισιοδοξία που προκλήθηκε από  την Συμφωνία του Όσλο, το 1993, όταν οι Γιτζάκ Ράμπιν και Γιάσερ Αραφάτ έβαλαν την πρώτη υπογραφή στον Λευκό Οίκο διαπέρασε όλον τον πλανήτη και πολλοί θεώρησαν ότι ήρθε η ώρα να τεθεί τέλος στην αιματηρή διένεξη τόσων ετών,.

Όμως, οι σφαίρες που έφυγαν από το όπλο του νεαρού Εβραίου εξτρεμιστή Τζιγκάλ Αμίρ, και δολοφόνησαν τον Ισραηλινό ηγέτη, εγκλώβισαν Παλαιστινίους και Ισραηλινούς για τα επόμενα 25 χρόνια μέχρι σήμερα σε μία κατάσταση ακινησίας με τους ακραίους των δύο πλευρών να έχουν πάρει τα ηνία των εξελίξεων και να οδηγήσουν τα πράγματα σε ένα σημείο, όπου και οι δύο έχουν δίκιο, αλλά, κανείς δεν βρίσκει Δίκαιο.

Επί δεκαετίες, η βίαιη αντιπαράθεση σοβεί, μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων και μεταφέρεται στις δυτικές χώρες, όχι μόνον μέσω των κατά καιρούς τρομοκρατικών ενεργειών, αλλά και μέσω της αντιπαράθεσης εκείνων οι οποίοι υποστηρίζουν τα δίκαια των Παλαιστινίων και εκείνων οι οποίοι ισχυρίζονται ότι το Ισραήλ βρίσκεται σε «νόμιμη άμυνα», δίνει έναν συνεχή αγώνα επιβίωσης -τόσο ως έθνος, όσο και ως κρατική υπόσταση-, εξ ου και θεωρούν δικαιολογημένη την επιθετικότητα και την βίαιη απάντηση των Ισραηλινών.

Κατά την κρίση του συντάκτη του παρόντος, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στην μέση. Και το Ισραηλινό ιστορικό επιχείρημα έχει βάση, δηλαδή οι σύγχρονοι Ισραηλίτες έχουν κάθε δικαίωμα να ζήσουν στην Γη των Πατέρων τους, αλλά και οι Παλαιστίνιοι Άραβες δικαιούνται να σταματήσουν να ζουν ως «μη λαός» και να ανακτήσουν το συναίσθημα ασφάλειας, ειρηνικής συνύπαρξης και αξιοπρέπειας. Δυστυχώς, όμως, για τους ανθρώπους και των δύο εθνοτήτων, η κατάσταση έχει περιέλθει -εδώ και πολύ καιρό-,σε τραγικό αδιέξοδο.

Εκ των πραγμάτων και των εξελίξεων, αποδεικνύεται άστοχη και μοιραία η άρνηση του Αραφάτ να υπογράψει με τον Ράμπιν την τελική συνθήκη στο Καμπ Ντέϊβιντ, με παρόντα και εγγυητή τον τότε Πρόεδρο των ΗΠΑ Bill Clinton. Προφανώς ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος υποχώρησε σε πιέσεις (κάποιοι μιλούν και για εκβιασμό) της Χαμάς και υπαναχώρησε την τελευταία στιγμή. Εκ συμπτώσεως, λίγο αργότερα, ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ έπεφτε νεκρός από τα πυρά του φανατικού Αμίρ, στην πλατεία των Βασιλέων (πλέον πλατεία Ράμπιν), στην Ισραηλινή Πρωτεύουσα. Ο αείμνηστος Ράμπιν είχε μόλις ολοκληρώσει την ομιλία του σε εκδήλωση με την συμμετοχή εκατοντάδων χιλιάδων Ισραηλινών, για την υποστήριξη της ειρήνης.

Η δεξιά πολιτική πτέρυγα επέρριπτε την ευθύνη για τις επιθέσεις στον Ραμπίν. Κάθε εβδομάδα διαδηλωτές φώναζαν «θάνατο στο Ραμπίν». Αργότερα ο τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης Μπέντζαμιν Νετανιάχου κατηγορήθηκε ότι δεν έκανε τίποτα για να αποκλιμακώσει την κατάσταση.

Έχει ιδιαίτερη σημασία ότι η ειρηνευτική διαδικασία στο Όσλο είχε έντονη την σφραγίδα του Γιτζάκ Ράμπιν αν αναλογισθεί κάποιος ότι αυτός, έλαβε μέρος στον πόλεμο του 1948 ως διοικητής σχηματισμού, ενώ αργότερα διετέλεσε αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων. Περί τα μέσα της δεκαετίας του 1980, αναλαμβάνει καθήκοντα  Υπουργού Άμυνας και εφαρμόζει πολιτική «σιδηράς πυγμής» στα κατεχόμενα, ενώ και στην Ιντιφάντα αντιδρά με  «βία, ισχύ και πλήγματα».

Επίσης, αντίστοιχου μεγέθους ήταν η υπέρβαση που έκανε ο Παλαιστίνιος ηγέτης Αραφάτ -ασχέτως αν τελικά για αδιευκρίνιστους λόγους υπαναχώρησε- καθώς μία ολόκληρη ζωή βρισκόταν σε ένοπλο αγώνα με τις δυνάμεις της Τζαχάλ, υπερασπιζόμενος τα δίκαια του λαού του. Για 2-3 δεκαετίες ο Γιάσερ Αραφάτ και η οργάνωσή του («Φατάχ»), βρίσκονταν στις λίστες τρομοκρατών και ήσαν απομονωμένοι από την διεθνή κοινότητα.

Αντιδράσεις στην επικείμενη συμφωνία υπήρξαν και από παλαιστινιακής πλευράς. Τη συμφωνία του Όσλο  ακολούθησε, σαν μία πράξη αλληλεγγύης και αλληλοϋποστήριξης προς τους ακραίους της άλλης πλευράς, μια σειρά αιματηρών τρομοκρατικών επιθέσεων της Χαμάς και του Ισλαμικού Τζιχάντ στο Ισραήλ με επιθέσεις αυτοκτονίας σε εστιατόρια, κλαμπ και λεωφορεία…

Σήμερα, το κενό των δύο αυτών προσωπικοτήτων είναι έντονο. Ούτε στην Ισραηλινή πλευρά θα βρεθεί ηγέτης τόσο διορατικός και με πίστη στην ειρηνική συνύπαρξη να τολμήσει το μεγάλο βήμα ούτε στην Παλαιστινιακή πλευρά υπάρχει αρχηγός ισχυρός που να έχει την εμπειρία της προηγούμενης περιόδου και να αντιλαμβάνεται ότι η διαιώνιση αυτής της κατάστασης, μόνο τους καταλόγους των θυμάτων εμπλουτίζει και γιγωντώνει τον ποταμό αίματος. Να κατανοεί ότι για την πρόοδο και ευημερία των ανθρώπων, είναι επιβεβλημένη η ειρήνευση στην περιοχή.

Μέχρι να βρεθούν διάδοχοί τους, η Χαμάς με τον ηγέτη της να καθοδηγεί τον … αγώνα των Παλαιστινίων από την ασφαλή και άνετη κατοικία του στο Κατάρ, θα συνεχίσει να στέλνει ρουκέτες εναντίον αμάχων πολιτών στις πόλεις του Ισραήλ, διευκολύνοντας την φυγή από πολιτικά αδιέξοδα των Ισραηλινών φανατικών και της Ισραηλινής άκρας δεξιάς και το Ισραήλ να απαντά με -ενίοτε υπέρμετρη- βία, μη υπολογίζοντας τις απώλειες αθώων και παιδιών, ανταποδίδοντας απλόχερη στήριξη στους φανατικούς -και σε περιπτώσεις κινουμένους εντός των ορίων της τρομοκρατίας-, υποστηρικτές και μέλη της Χαμάς, επιβεβαιώνοντας και οι δύο πλευρές την ανάγκη που έχουν ο ένας τον άλλον, προκειμένου να υπάρξουν…

Μέχρι η σκέψη και ο λόγος προσωπικοτήτων όπως οι αείμνηστοι Γιτζάκ Ράμπιν και Άμος Οζ και φωνές όπως αυτές των Νταβίντ Γκρόσμαν και Άβρααμ Γέσουα να ακουστούν πιο δυνατά από τις κραυγές των ακραίων φανατικών στην Ισραηλινή πλευρά· μέχρι να αναδειχθούν αντίστοιχης προσέγγισης προσωπικότητες στην Παλαιστινιακή πλευρά·  μέχρι να σταματήσουν και οι δύο πλευρές να θεωρούν προδότη όποιον τολμά να μιλά για ειρηνική συνύπαρξη,  το αίμα θα σχηματίζει ποτάμια στην Παλαιστίνη.

Οι Ισραηλινοί πολίτες θα ζουν με τον εφιάλτη των σειρήνων της αντιπυραυλικής άμυνας και τα παιδιά των Παλαιστινίων θα μεγαλώνουν μέσα στην βία, τον τρόμο και την αβεβαιότητα για την ζωή τους, τροφοδοτώντας τον κύκλο θανάτου στην περιοχή.

Η Δύση οφείλει να κατανοήσει ότι μία βιώσιμη επίλυση του Παλαιστινιακού είναι το κλειδί για την καταλαγή και τον περιορισμό του φανατισμού στην ευρύτερη περιοχή και τον Αραβικό Κόσμο. Η λύση στο πρόβλημα συνιστά sine qua non όρο για την διασφάλιση της ακύρωσης των ερεισμάτων των τρομοκρατών οι οποίοι καπηλεύονται τον πόνο των Παλαιστινίων για την στρατολόγηση και την εκμετάλλευση της απελπισίας των ανθρώπων.

Λυκούργος Χατζάκος

πολιτικός επιστήμονας, δημοσιογράφος & συγγραφέας